Προτεινόμενες αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό και οδικός χάρτης για την υλοποίησή τους Αθήνα, 10 Ιανουαρίου 2024

Πανελλήνια Ομοσπονδία
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. Οχημάτων με Οδηγό
(υπό σύσταση)
Email: seemocorfu@gmail.com
Τηλ.: 6944471533 / 6932240630

Προς: Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών
Κοιν: Υπουργείο Τουρισμού

Θέμα: Προτεινόμενες αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των
Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό και οδικός χάρτης για την υλοποίησή
τους

Αθήνα, 10 Ιανουαρίου 2024

Αξιότιμοι κ.κ. Υπουργοί, Υφυπουργοί, κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστούμε θερμά για τη δυνατότητα που μας δίνετε να εκθέσουμε τις
προτάσεις μας, σχετικά με τις αναγκαίες αλλαγές που απαιτούνται να γίνουν
άμεσα στο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, οι
οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων μας
και την απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών μας προς τους τουρίστες, ενόψει της
νέας τουριστικής περιόδου.
Όπως γνωρίζετε, οι επιχειρήσεις μας εξυπηρετούν τον ελληνικό τουρισμό,
προσφέροντας υπηρεσίες υψηλής ποιότητας προς τους τουρίστες, συμβάλλοντας
έτσι στην επίτευξη του στόχου της προώθησης του τουρισμού πολυτελείας στην
Ελλάδα. Παράλληλα, όπως αναφέρεται και στις αιτιολογικές εκθέσεις των νόμων
4093/2012 και 4512/2018, οι υπηρεσίες που παρέχουν οι επιχειρήσεις μας
εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και συγκεκριμένα, την αναβάθμιση του
προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος και την κάλυψη των νέων αναγκών που
έχουν δημιουργηθεί στην τουριστική αγορά. Ενώ ειδικά για τα νησιά, τα οποία
κατά την τουριστική περίοδο υποδέχονται το μεγαλύτερο μέρος των τουριστών, οι
υπηρεσίες των επιχειρήσεων μας καλύπτουν, επιπλέον, την έλλειψη μέσων
μαζικής μεταφοράς και τις ανάγκες των νησιών για εσωτερικές μετακινήσεις,
έτσι ώστε να εξυπηρετείται ο μεγάλος αριθμός τουριστών.
∆υστυχώς, όμως, από το 2012 μέχρι σήμερα, οι κυβερνήσεις έχουν σταθεί
απέναντι στις επιχειρήσεις μας, θέτοντάς μας συνεχώς και νέα εμπόδια,

2
θεσμοθετώντας αντισυνταγματικούς περιορισμούς και επιβάλλοντάς μας
εξοντωτικά πρόστιμα και διοικητικές κυρώσεις, που υπερβαίνουν κάθε μέτρο. Οι
περιορισμοί αυτοί δεν εξυπηρετούν κανέναν απολύτως σκοπό δημοσίου
συμφέροντος. Αντιθέτως, έχουν θεσπιστεί αποκλειστικά και μόνο για την
εξυπηρέτηση συντεχνιακών συμφερόντων συγκεκριμένων επαγγελματικών
ομάδων.
Πράγματι, το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό στην Ελλάδα είναι δαιδαλώδες, με
πολλές επαναλαμβανόμενες και επικαλυπτόμενες διατάξεις. Ένα κανονιστικό
πλαίσιο, με ασφυκτικούς και περιοριστικούς κανόνες για τη λειτουργία των
επιχειρήσεων μας και με πλήθος προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων και
προστίμων, που λειτουργούν αποτρεπτικά και καθιστούν ιδιαιτέρως δυσχερή έως
και απαγορευτική την άσκηση της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας. Κάτι
που αντιβαίνει στο ίδιο το δημόσιο συμφέρον (της προώθησης και ανάπτυξης του
τουρισμού), προς βλάβη του ελληνικού τουρισμού και της εθνικής οικονομίας.
Με το παρόν υπόμνημά μας, θα θέλαμε να σας γνωστοποιήσουμε τις
προτάσεις μας σχετικά με τις αναγκαίες αλλαγές που θα πρέπει γίνουν άμεσα
στο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό στην
Ελλάδα. Το παρόν υπόμνημα χωρίζεται σε τρία μέρη, θέτοντας έναν οδικό χάρτη
για την υλοποίηση των προτεινόμενων αλλαγών, με αντίστοιχα χρονικά ορόσημα:
Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται οι προτεινόμενες αλλαγές με
εξαιρετικά επείγοντα χαρακτήρα, οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα
(έως το τέλος Φεβρουαρίου), καθώς είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή
λειτουργία των επιχειρήσεων μας, ενόψει της νέας τουριστικής περιόδου.
Στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνονται οι προτεινόμενες αλλαγές με
επείγοντα χαρακτήρα, οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν πριν από την έναρξη
της νέας τουριστικής περιόδου (το αργότερο έως το τέλος Απριλίου), καθώς είναι
απολύτως αναγκαίες για την απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών μας προς τους
τουρίστες, ενόψει της νέας τουριστικής περιόδου.
Στο τρίτο μέρος περιλαμβάνονται ορισμένες προτάσεις για την
τροποποίηση του γενικότερου κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των
επιχειρήσεων μας και την άρση, κατόπιν επανεξέτασης της σκοπιμότητάς τους,
των αντισυνταγματικών περιορισμών που καθιστούν απαγορευτική τη λειτουργία
των επιχειρήσεων μας και την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των τουριστών, με
χρονικό ορίζοντα υλοποίησης την έναρξη της τουριστικής περιόδου του 2025.
Σε κάθε μέρος, τίθεται καταρχήν το πρόβλημα, παρατίθεται μία συνοπτική
νομική τεκμηρίωση των προτεινόμενων αλλαγών και ακολούθως παρατίθενται οι
προτεινόμενες τροποποιήσεις σε επίπεδο κανονιστικών διατάξεων και
ερμηνευτικών εγκυκλίων. Ειδικότερα:

3

ΜΕΡΟΣ Α ́ – ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
1. Ρητή αναγνώριση της δυνατότητας σύναψης συμβάσεων μίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτων με οδηγό, από νομικά πρόσωπα και ιδίως από τουριστικά
γραφεία, ως μισθωτές
1.1 Περιγραφή του προβλήματος
Όπως αναλυτικά εκτέθηκε στο από 4-8-2023 σχετικό υπόμνημά μας, την
προηγούμενη τουριστική περίοδο ανέκυψε ένα μείζον ζήτημα, αναφορικά με τη
δυνατότητα ή μη των νομικών προσώπων και ιδίως των τουριστικών γραφείων να
συνάπτουν, ως μισθωτές, συμβάσεις μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, στα
πλαίσια άσκησης των νομίμων επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, προς
εξυπηρέτηση των πελατών τους (τουριστών). Μία πρακτική την οποία ασκούσαμε
διαρκώς εδώ και χρόνια, χωρίς ποτέ να δημιουργηθεί κάποια αμφισβήτηση ή να
μην γίνει αυτή αποδεκτή από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα.
Το πρόβλημα προέκυψε εξαιτίας της αιφνίδιας μεταβολής της θέσεως του
Υπουργείου σας για το συγκεκριμένο ζήτημα, όπως μας γνωστοποιήθηκε
προφορικά κατά τη συνάντησή μας που έλαβε χώρα στις 26-7-2023. Μία
μεταβολή, η οποία μεταφέρθηκε και στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του
Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Ναυτιλίας και
Νησιωτικής Πολιτικής, και είχε ως αποτέλεσμα να μην γίνονται δεκτές από αυτά
οι συμβάσεις μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, που έχουν ως μισθωτή
νομικό πρόσωπο και ιδίως τουριστικό γραφείο, να θεωρούνται ως «μη έγκυρες» οι
σχετικές συμβάσεις μίσθωσης και να επιβάλλονται σε βάρος των επιχειρήσεων
μας υψηλά διοικητικά πρόστιμα για δήθεν υποκλοπή μεταφορικού έργου που έχει
ανατεθεί σε άλλο φορέα, καθώς και διοικητικές κυρώσεις της αφαίρεσης των
πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων μας για 30 έως και 90 ημέρες. Κάτι που
είχε καταστροφικές συνέπειες για τη λειτουργία των επιχειρήσεων μας και την
εξυπηρέτηση των τουριστών και μάλιστα στην καρδιά της τουριστικής περιόδου.
1.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Στο από 4-8-2023 σχετικό υπόμνημά μας παρατίθεται αναλυτική νομική
τεκμηρίωση, σε επίπεδο εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας, αναφορικά με τη
δυνατότητα σύναψης συμβάσεων μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό από
νομικά πρόσωπα, ως μισθωτές, και ιδίως από τουριστικά γραφεία. Μία
δυνατότητα την οποία άλλωστε είχε υιοθετήσει και το ίδιο το Υπουργείο σας, με
την υπ’ αριθμ. οικ. Α 43545/2224/16-7-2020 ερμηνευτική εγκύκλιο του.
1.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
1.3.1 Τροποποίηση της ΚΥΑ Α 50427/2440/14-9-2018 (ΦΕΚ Β ́ 4535)
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση της παραγράφου 2 της ως άνω ΚΥΑ
(οι προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα):
«2. Εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου και για την εκτέλεση του
μεταφορικού έργου της ανωτέρω παραγράφου, ο οδηγός πρέπει να φέρει αντίγραφο

4
της έγγραφης σύμβασης που η επιχείρηση συνάπτει με τον μισθωτή και στην οποία
περιλαμβάνονται υποχρεωτικώς:
α. Σε περίπτωση μισθωτή φυσικού προσώπου:
i. Τα στοιχεία του εκμισθωτή.
ii. Πλήρη στοιχεία της ταυτότητας ή του διαβατηρίου του μισθωτή.
iii. Πλήρη στοιχεία της ταυτότητας ή του διαβατηρίου καθώς και ο αριθμός άδειας
οδήγησης του οδηγού.
iv. Το τίμημα της μίσθωσης.
ν. Ο αριθμός κυκλοφορίας και η μάρκα-τύπος του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου.
vi. Η ημερομηνία και η ώρα κατάρτισής της.
νii. Η ημερομηνία, η ώρα έναρξης, η ώρα λήξης και η διάρκεια της μίσθωσης.
viii. Το σημείο έναρξης της μίσθωσης του οχήματος.
ix. Το σημείο επιβίβασης του μισθωτή.
β. Σε περίπτωση μισθωτή νομικού προσώπου:
Στην περίπτωση που μισθωτής είναι νομικό πρόσωπο ή τουριστικό γραφείο,
εγχώριο ή αλλοδαπό, τότε στα στοιχεία του μισθωτή (στοιχείο ii) αναγράφεται η
επωνυμία και ο Α.Φ.Μ. του και συμπληρώνεται το σημείο επιβίβασης του επιβάτη ή
του επικεφαλής των επιβατών στο στοιχείο (ix). Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση
που μισθωτής είναι φυσικό πρόσωπο που δεν επιβαίνει στο όχημα.
Επιπλέον, σε περίπτωση που η μεταφορά επιβατών εκτελείται στο πλαίσιο έγγραφης
συμφωνίας μακροχρόνιας διάρκειας με νομικό πρόσωπο ή τουριστικό γραφείο,
εγχώριο ή αλλοδαπό, τότε εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου, ο οδηγός
πρέπει να φέρει αντίγραφο της ως άνω έγγραφης σύμβασης».
Σημειώνεται, ότι οι ως άνω προτεινόμενες τροποποιήσεις της ΚΥΑ Α
50427/2440/2018 αφορούν μόνο στην επίλυση του προβλήματος που ανέκυψε με
το μισθωτή νομικό πρόσωπο. Επειδή όμως η διάταξη της παραγράφου 2 της ως
άνω ΚΥΑ χρήζει περαιτέρω τροποποιήσεων και για άλλους λόγους, στα οικεία
σημεία του παρόντος θα παρατεθούν και άλλες προτεινόμενες τροποποιήσεις του
περιεχομένου της. Προς διευκόλυνση δε του έργου σας, στο Παράρτημα I του
παρόντος παρατίθεται το κείμενο της παραγράφου 2 της ως άνω ΚΥΑ με
ενσωματωμένες όλες τις προτεινόμενες τροποποιήσεις.
1.3.2 Έκδοση σχετικής ερμηνευτικής εγκυκλίου
Οι ανωτέρω προτεινόμενες τροποποιήσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν
και σε σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο, η οποία θα τροποποιήσει ή θα
αντικαταστήσει την υπ’ αριθμ. οικ. Α 43545/2224/16-7-2020 εγκύκλιο του
Υπουργείου σας, ώστε να καταστεί απολύτως σαφές, ιδίως στα αρμόδια ελεγκτικά
όργανα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Ναυτιλίας
και Νησιωτικής Πολιτικής, ότι η σύμβαση μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με
οδηγό, με μισθωτή νομικό πρόσωπο και ιδίως τουριστικό γραφείο, εγχώριο ή
αλλοδαπό, αποτελεί καθ’ όλα έγκυρη σύμβαση μισθώσεως.
1.3.3 Ανάκληση αποφάσεων επιβολής διοικητικών προστίμων
Τέλος, θα πρέπει να ενεργήσετε κατάλληλα, ώστε να ανακληθούν
αρμοδίως άμεσα όλες οι εκδοθείσες πράξεις επιβολής υπέρογκων διοικητικών

5
προστίμων, που έχουν επιβληθεί σε επιχειρήσεις μας για τον παραπάνω λόγο
(σύναψη συμβάσεων μισθώσεως με μισθωτή νομικό πρόσωπο).
Εφόσον υπάρχει σχετική βούληση εκ μέρους σας και εφόσον τα σχετικά
στοιχεία των πράξεων επιβολής προστίμων δεν μπορούν να αναζητηθούν οίκοθεν,
είμαστε πρόθυμοι να σας παράσχουμε τα στοιχεία αυτά, εφόσον μας ζητηθούν.
2. Επέκταση και στην Κρήτη του καθεστώτος που ισχύει στα υπόλοιπα
ελληνικά νησιά
2.1 Περιγραφή του προβλήματος
Σε όλα τα νησιά, πλην της Κρήτης και της Εύβοιας, κατά την περίοδο από
την 1η Απριλίου έως και την 31η Οκτωβρίου, η ελάχιστη χρονική διάρκεια της
ολικής εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό ορίζεται σε μισή ώρα.
Αντιθέτως, στην Κρήτη, η ελάχιστη χρονική διάρκεια ορίζεται σε τρεις ώρες καθ’
όλη τη διάρκεια του έτους. Το ίδιο ισχύει και για το ελάχιστο μίσθωμα, το οποίο
σε όλα τα νησιά, πλην της Κρήτης και της Εύβοιας, ορίστηκε στα 36 ευρώ. Ενώ
για την Κρήτη ορίστηκε στα 82 ευρώ (υπερδιπλάσιο).
Η ως άνω διαφοροποίηση της Κρήτης από τα υπόλοιπα ελληνικά νησιά δεν
εξυπηρετεί κανέναν απολύτως σκοπό δημοσίου συμφέροντος, αλλά αντιθέτως
καθιστά δυσχερή έως και αδύνατη τη λειτουργία των επιχειρήσεων μας και την
εξυπηρέτηση των τουριστών. Πράγματι, και στην Κρήτη, όπως και στα υπόλοιπα
νησιά, στο 80% των περιπτώσεων, οι εκτελούμενες διαδρομές αφορούν σε
κοντινές αποστάσεις που δεν ξεπερνούν τα 40 χιλιόμετρα, έχοντας συνήθως ως
αφετηρία ή προορισμό τα τρία αεροδρόμια και τα έξι εμπορικά λιμάνια του
νησιού. Πρόκειται δηλαδή για διαδρομές οι οποίες εκτελούνται εντός μισής ή το
πολύ μιας ώρας (σε ώρες αιχμής ή σε περιπτώσεις κυκλοφοριακής συμφόρησης).
Ως εκ τούτου, η προβλεπόμενη σήμερα ελάχιστη χρονική διάρκεια των τριών
ωρών είναι εντελώς εκτός πραγματικότητας και το μόνο που επιτυγχάνει είναι ο
υπέρμετρος περιορισμός της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας, προς όφελος
άλλης επαγγελματικής ομάδας.
Εκτός πραγματικότητας είναι και το προβλεπόμενο ελάχιστο μίσθωμα των
82 ευρώ. Αναλογιστείτε καταρχήν την αλγεινή εντύπωση που προκαλεί σε έναν
τουρίστα, που επισκέπτεται την Κρήτη έχοντας προηγουμένως επισκεφτεί και
κάποιο άλλο ελληνικό νησί, όπως π.χ. τη γειτονική Σαντορίνη. Ο τουρίστας αυτός,
καλείται, για την ίδια απόσταση, στη μεν Σαντορίνη (ή άλλο νησί) να πληρώσει
36 ευρώ, και στην Κρήτη 82 ευρώ. Είναι κάτι που προκαλεί πολύ αρνητικές
εντυπώσεις στους τουρίστες και εκθέτει ανεπανόρθωτα τους επαγγελματίες του
κλάδου μας που δραστηριοποιούνται στο νησί, αλλά και την Κρήτη ως τουριστικό
προορισμό και γενικότερα τον ελληνικό τουρισμό. Πλήττει, δηλαδή, τελικά το
δημόσιο συμφέρον.
Πράγματι, με το ελάχιστο μίσθωμα των 82 ευρώ, οι μεταφορές τουριστών
με Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό καθίστανται οικονομικά ασύμφορες για τον μέσο
τουρίστα, καθώς αυτές πολλές φορές αγγίζουν ή και ξεπερνούν ακόμα και το
τριπλάσιο κόστος άλλων μεταφορικών μέσων, ιδίως για τις διαδρομές που έχουν
και τη μεγαλύτερη ζήτηση, όπως αυτές μεταξύ των αεροδρομίων και των πόλεων,
καθώς όλα τα αεροδρόμια του νησιού βρίσκονται μέσα ή κοντά στα όρια των
πόλεων.

6
Το υψηλό αυτό και ασύμφορο κόστος έχει ως αποτέλεσμα να αποτρέπει τα
τουριστικά γραφεία του νησιού από το να συνάπτουν συνεργασίες με μεγάλους
tour operators, εγχώριους ή αλλοδαπούς, καθώς αυτά αναγκάζονται να
απορρίπτουν οποιαδήποτε πρόταση συνεργασίας από τους tour operators, μην
μπορώντας να καλύψουν τις ανάγκες και τις οικονομικές απαιτήσεις τους για
διαδρομές που αφορούν σε μικρές χιλιομετρικές αποστάσεις. Με απλά λόγια,
κανένας tour operator δεν δέχεται να συνάψει συνεργασία με τουριστικό γραφείο
του νησιού για εκτέλεση διαδρομών λίγων χιλιομέτρων με ελάχιστο μίσθωμα 82
ευρώ, το οποίο θεωρείται από αυτούς (και πράγματι είναι) ιδιαίτερα υπερβολικό.
Έτσι, κατά τους θερινούς μήνες, λόγω της τεράστιας ζήτησης που
δημιουργείται, καθίσταται ουσιαστικά αδύνατη η εξυπηρέτηση του επιβατικού
κοινού (τουριστών και μονίμων κατοίκων), καθώς τα Ε.∆.Χ. αυτοκίνητα ταξί δεν
δύνανται να ανταποκριθούν σε αυτή την υψηλή ζήτηση και είναι «άφαντα» στις
πιάτσες, ενώ δεν απαντούν ούτε σε τηλεφωνικές κλήσεις. Επιπλέον, τόσο στις
πιάτσες των ταξί, όσο και έξω από τα αεροδρόμια του νησιού δημιουργούνται
τεράστιες ουρές αναμονής, με τουρίστες (έλληνες και ξένους), που περιμένουν
ακόμα και ώρες μέχρι να εμφανιστεί κάποιο μη μισθωμένο Ε.∆.Χ. ταξί για να
τους εξυπηρετήσει. Αλλά και αντιστρόφως, οι τουρίστες στις περισσότερες
περιπτώσεις αναγκάζονται να μεταβαίνουν στο αεροδρόμιο δύο και τρεις ώρες
νωρίτερα από την ώρα που ανοίγει το check in τους, φοβούμενοι μήπως δεν
καταφέρουν να βρουν μεταφορικό μέσο για την έγκαιρη μετάβασή τους στο
αεροδρόμιο, ιδίως σε ώρες αιχμής. Ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν και πολλές
περιπτώσεις άρνησης παραλαβής τους από Ε.∆.Χ. ταξί, καθόσον οι επαγγελματίες
του κλάδου συνήθως αποφεύγουν τη συγκεκριμένη διαδρομή (πόλη –
αεροδρόμιο), θεωρώντας την ασύμφορη οικονομικά.
Έτσι, λοιπόν, μια απλή τουριστική διαδρομή στο πιο τουριστικό νησί της
χώρας μπορεί τελικώς να μετατραπεί σε πραγματική Οδύσσεια για τον τουρίστα,
δημιουργώντας πολύ αρνητικές εντυπώσεις για το νησί της Κρήτης ως τουριστικό
προορισμό. Για τους λόγους αυτούς, το καθεστώς που ισχύει στα υπόλοιπα νησιά
θα πρέπει να επεκταθεί, για λόγους ισότητας, και στην Κρήτη.
2.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Οι νομοθετικές διατάξεις, που προβλέπουν την ελάχιστη χρονική διάρκεια
και το ελάχιστο μίσθωμα για τις συμβάσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με
οδηγό, εγείρουν σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας. Καταρχήν, για
παραβίαση της συνταγματικής αρχής της ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 του
Συντάγματος), που ορίζει ότι «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου», όσον
αφορά στη διαφοροποίηση της Κρήτης (και της Εύβοιας) από τα υπόλοιπα νησιά,
τόσο στο ζήτημα της ελάχιστης χρονικής διάρκειας των συμβάσεων όσο και στο
ζήτημα του ελάχιστου μισθώματος. ∆ιότι, προφανώς, το κανονιστικό πλαίσιο
λειτουργίας δύο επιχειρήσεων που ασκούν την ίδια ακριβώς δραστηριότητα, δεν
μπορεί να εισάγει τέτοιες και τόσο σοβαρές διαφοροποιήσεις, χωρίς να συντρέχει
κάποιος σοβαρός και επιτακτικός λόγος δημοσίου συμφέροντος.
Για το λόγο αυτό, θα πρέπει άμεσα, το καθεστώς που ισχύει στα υπόλοιπα
νησιά, αναφορικά με την ελάχιστη χρονική διάρκεια της σύμβασης και το
ελάχιστο μίσθωμα, να επεκταθεί, για λόγους ισότητας, και στην Κρήτη.

7

2.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
2.3.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση της περίπτωσης 1, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (οι
προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα):
«Επιτρέπεται στα τουριστικά γραφεία και στα γραφεία ενοικιάσεως
αυτοκινήτων, όπως ορίζονται στις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 2 του ν.
2160/1993 … η ολική εκμίσθωση με οδηγό μέσω προκρατήσεως με αντίστοιχη
σύμβαση ελάχιστης διάρκειας τριών (3) ωρών, Επιβατηγών Ιδιωτικής Χρήσης
(Ε.Ι.Χ.) αυτοκινήτων απαγορευομένης της μεταφοράς επιβατών με κόμιστρο με τα
αυτοκίνητα αυτά. Στα ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα περιλαμβάνονται επίσης τα κάθε
είδους τροχοφόρα επιβατηγά οχήματα τύπου mini bus έως εννέα (9) θέσεων,
συμπεριλαμβανομένης της θέσης του οδηγού. Ειδικά για τα νησιά της χώρας,
συμπεριλαμβανομένων της Κρήτης και της Εύβοιας, και για την περίοδο από την 1η
Απριλίου έως και την 31η Οκτωβρίου κάθε έτους, η ελάχιστη διάρκεια της
σύμβασης ολικής εκμίσθωσης με οδηγό μέσω προκρατήσεως ορίζεται σε μισή ώρα».
Εναλλακτικά, μπορεί απλώς να διαγραφεί η φράση «πλην της Κρήτης και
της Εύβοιας».
Σημειώνεται, ότι οι ως άνω προτεινόμενες τροποποιήσεις της περίπτωσης
1, της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012 αφορούν μόνο στο ζήτημα της επέκτασης και στην Κρήτη του
κανονιστικού πλαισίου που ισχύει για τα υπόλοιπα νησιά. Επειδή όμως η ως άνω
διάταξη χρήζει περαιτέρω τροποποιήσεων και για άλλους λόγους, στα οικεία
σημεία του παρόντος θα παρατεθούν και άλλες προτεινόμενες τροποποιήσεις του
περιεχομένου της. Προς διευκόλυνση δε του έργου σας, στο Παράρτημα II του
παρόντος παρατίθεται το κείμενο της ως άνω διατάξεως με ενσωματωμένες όλες
τις προτεινόμενες τροποποιήσεις.
2.3.2 Έκδοση σχετικής ερμηνευτικής εγκυκλίου
Οι ανωτέρω προτεινόμενες τροποποιήσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν
και σε σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο, ώστε να καταστεί απολύτως σαφές, ιδίως
στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του
Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ότι το καθεστώς που ισχύει
στα νησιά, αναφορικά με την ελάχιστη χρονική διάρκεια και το ελάχιστο μίσθωμα
για τις συμβάσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, επεκτείνεται πλέον
και στην Κρήτη (και την Εύβοια).
3. Πρόβλεψη της δυνατότητας καταγραφής του σημείου αποβίβασης του
μισθωτή
3.1 Περιγραφή του προβλήματος
Στην υπ’ αριθμ. 154784/15-5-2023 ερμηνευτική εγκύκλιο του Υπουργείου
σας προβλέπονται τα ακόλουθα: «4. … Το έργο των Ε.Ι.Χ αυτοκίνητων που

8
εκμισθώνονται με οδηγό συνίσταται στην μεταφορά επιβατών μέσω σύμβασης
μίσθωσης με την οποία καθορίζονται, μεταξύ άλλων, το σημείο έναρξης, το σημείο
επιβίβασης του επιβάτη, η διάρκεια και το τίμημα της μίσθωσης. Επισημαίνεται ότι
στο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο σχετικά με την εκμίσθωση (Ε.Ι.Χ.)
αυτοκίνητων με οδηγό δεν υπάρχει πρόβλεψη καταγραφής σημείου αποβίβασης.
Άρα η μίσθωση επιβατικού οχήματος με οδηγό πρέπει να γίνεται με βάση τα
προαναφερόμενα στοιχεία δεδομένου ότι ο επιβάτης κατά τη διάρκεια της μίσθωσης
έχει δικαίωμα επιλογής του τόπου προορισμού του εντός της προβλεπόμενης
διάρκειας της μίσθωσης».
Η αναφορά αυτή της εγκυκλίου συνδέεται με όσα αναφέρονται λίγο
παραπάνω, ως προς το μεταφορικό έργο των Επιβατηγών ∆ημοσίας Χρήσης
(Ε.∆.Χ.) αυτοκινήτων. Συγκεκριμένα, αναφέρονται τα ακόλουθα: «3. Το
μεταφορικό έργο των Επιβατηγών ∆ημοσίας Χρήσης (Ε.∆.Χ.) αυτοκινήτων
συνίσταται, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 4070/2012 (Α ́ 82), στην εκτέλεση
διαδρομών, όπου έναρξη αυτής θεωρείται το σημείο επιβίβασης του επιβάτη και
τέλος αυτής είναι το σημείο αποβίβασης του επιβάτη (άρθρο 82)».
Από τις ανωτέρω αναφορές και το σχετικό κενό που υπάρχει στο ισχύον
κανονιστικό πλαίσιο, μπορεί να προκύψει ερμηνευτικά, ότι η μίσθωση Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό δεν δύναται να περιλαμβάνει εκ των προτέρων το σημείο
αποβίβασης του μισθωτή (επιβάτη). Κατόπιν τούτου, κάθε αναφορά σε σημείο
αποβίβασης (προορισμού) του μισθωτή, δύναται να θεωρηθεί ότι καθιστά «μη
έγκυρη» τη σύμβαση μισθώσεως Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό και, κατόπιν
τούτου, να οδηγήσει, σε περίπτωση ελέγχου, στην επιβολή διοικητικού προστίμου
ύψους 3.000 ευρώ στον ιδιοκτήτη της επιχείρησης και στον οδηγό του οχήματος,
λόγω δήθεν «υποκλοπής» μεταφορικού έργου που ανήκει στα Επιβατηγά
∆ημοσίας Χρήσης (Ε.∆.Χ.) αυτοκίνητα.
Στην πράξη, τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Προστασίας
του Πολίτη και του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ερωτούν το
μεταφερόμενο επιβάτη (μισθωτή) «πού πηγαίνει;» και εφόσον αυτός απαντήσει
ότι πηγαίνει σε συγκεκριμένο προορισμό (όπως συμβαίνει στη συντριπτική
πλειοψηφία των περιπτώσεων), τότε θεωρούν πως πρόκειται για μη έγκυρη
σύμβαση μισθώσεως και για ανεπίτρεπτη μεταφορά επιβατών με κόμιστρο και
επιβάλλουν σε βάρος των επιχειρήσεων μας υψηλά διοικητικά πρόστιμα για δήθεν
υποκλοπή μεταφορικού έργου που έχει ανατεθεί σε άλλο φορέα. Είναι, όμως,
προφανές, ότι κάθε μεταφερόμενος με τα οχήματά μας επιβάτης κατευθύνεται σε
κάποιον προορισμό. Προφανώς, λοιπόν, εάν ερωτηθεί από τα ελεγκτικά όργανα,
θα δηλώσει ότι κατευθύνεται σε αυτόν τον προορισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα,
σε κάθε περίπτωση ελέγχου των οχημάτων μας, να επιβάλλονται τα ανωτέρω
πρόστιμα για δήθεν «υποκλοπή» μεταφορικού έργου που ανήκει στα Επιβατηγά
∆ημοσίας Χρήσης (Ε.∆.Χ.) αυτοκίνητα.
Αυτό όμως που ισχύει στην πράξη, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς,
είναι ότι στην πλειοψηφία των μισθώσεων Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, ο
προορισμός (το σημείο αποβίβασης του μισθωτή) είναι εκ των προτέρων
καθορισμένο (ενδεχομένως και προ πολλών μηνών) και κατά κανόνα είναι το
σημείο αφίξεως ή αναχωρήσεως από τον τουριστικό προορισμό (αερολιμένας,
λιμένας κλπ.) ή το τουριστικό κατάλυμα του μισθωτή. Εξαίρεση αποτελούν οι
εκδρομικές περιηγήσεις, κατά κανόνα απευθυνόμενες σε επιβάτες κρουαζιέρας, οι
οποίες δεν έχουν εκ των προτέρων προκαθορισμένο προορισμό, αλλά

9
περιλαμβάνουν την περιήγηση σε ένα ή περισσότερα αξιοθέατα του τουριστικού
προορισμού εντός της χρονικής διάρκειας της μίσθωσης.
Για τους λόγους αυτούς, θα πρέπει να προβλεφθεί ρητά, ότι η τυχόν
πρόβλεψη του σημείου αποβίβασης του μισθωτή του Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό
(προορισμού) δεν καθιστά μη έγκυρη τη σύμβαση μισθώσεως ούτε συνιστά
υποκλοπή μεταφορικού έργου που έχει ανατεθεί σε άλλον φορέα.
3.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Η καταγραφή του σημείου αποβίβασης του μισθωτή στη σύμβαση
μισθώσεως Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό δεν συνιστά το ουσιώδες εκείνο
εννοιολογικό στοιχείο που διαχωρίζει το έργο των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
από το μεταφορικό έργο των Επιβατηγών ∆ημοσίας Χρήσης (Ε.∆.Χ.)
αυτοκινήτων. Πράγματι, σύμφωνα με τη διάταξη περίπτωσης 1, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, το
ουσιώδες εννοιολογικό στοιχείο της εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό
είναι πρωτίστως η προκράτηση και δευτερευόντως η ελάχιστη διάρκεια της
μίσθωσης. Στοιχεία που δεν συντρέχουν στην περίπτωση του μεταφορικού έργου
που εκτελείται από τα Επιβατηγά ∆ημοσίας Χρήσης (Ε.∆.Χ.) αυτοκίνητα.
Κατά συνέπεια, η πρόβλεψη της δυνατότητας καταγραφής του σημείου
αποβίβασης του μισθωτή (προορισμού) στη σύμβαση μισθώσεως Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό, δεν δύναται να θεωρηθεί ότι προκαλεί σύγχυση ανάμεσα
στο μεταφορικό έργο των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό και στο μεταφορικό έργο
των Επιβατηγών ∆ημοσίας Χρήσης (Ε.∆.Χ.) αυτοκινήτων. Αντιθέτως,
αποτυπώνει αυτό που συμβαίνει στην πράξη, στην πλειοψηφία των συμβάσεων
μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό (όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και
διεθνώς), οι οποίες σήμερα, με βάση τα προεκτεθέντα, θεωρούνται από τα
αρμόδια ελεγκτικά όργανα ως «μη έγκυρες» συμβάσεις μισθώσεως, κάτι που έχει
ως αποτέλεσμα την επιβολή υπέρογκων διοικητικών προστίμων σε βάρος των
επιχειρήσεων μας, λόγω δήθεν υποκλοπής μεταφορικού έργου που ανήκει σε
άλλον φορέα.
3.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
3.3.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση της περίπτωσης 1, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (οι
προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα):
«Επιτρέπεται στα τουριστικά γραφεία και στα γραφεία ενοικιάσεως
αυτοκινήτων, όπως ορίζονται στις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 2 του ν.
2160/1993 … η ολική εκμίσθωση με οδηγό μέσω προκρατήσεως με αντίστοιχη
σύμβαση ελάχιστης διάρκειας τριών (3) ωρών, Επιβατηγών Ιδιωτικής Χρήσης
(Ε.Ι.Χ.) αυτοκινήτων απαγορευομένης της μεταφοράς επιβατών με κόμιστρο με τα
αυτοκίνητα αυτά. ∆εν δύναται να θεωρηθεί ότι συντρέχει περίπτωση απαγορευμένης
μεταφοράς επιβατών με κόμιστρο, εκ μόνου του λόγου ότι στη σύμβαση ολικής
εκμίσθωσης με οδηγό καταγράφεται το σημείο αποβίβασης του μισθωτή. Στα
ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα περιλαμβάνονται επίσης τα κάθε είδους τροχοφόρα

10
επιβατηγά οχήματα τύπου mini bus έως εννέα (9) θέσεων, συμπεριλαμβανομένης
της θέσης του οδηγού».
3.3.2 Τροποποίηση της ΚΥΑ Α 50427/2440/14-9-2018 (ΦΕΚ Β ́ 4535)
Εναλλακτικά ή συμπληρωματικά, προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση
της παραγράφου 2 της ως άνω ΚΥΑ (οι προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με
κόκκινο χρώμα):
«2. Εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου και για την εκτέλεση του
μεταφορικού έργου της ανωτέρω παραγράφου, ο οδηγός πρέπει να φέρει αντίγραφο
της έγγραφης σύμβασης που η επιχείρηση συνάπτει με τον μισθωτή και στην οποία
περιλαμβάνονται υποχρεωτικώς:
i. Τα στοιχεία του εκμισθωτή.
ii. Πλήρη στοιχεία της ταυτότητας ή του διαβατηρίου του μισθωτή.
iii. Πλήρη στοιχεία της ταυτότητας ή του διαβατηρίου καθώς και ο αριθμός άδειας
οδήγησης του οδηγού.
iv. Το τίμημα της μίσθωσης.
ν. Ο αριθμός κυκλοφορίας και η μάρκα-τύπος του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου.
vi. Η ημερομηνία και η ώρα κατάρτισής της.
νii. Η ημερομηνία, η ώρα έναρξης, η ώρα λήξης και η διάρκεια της μίσθωσης.
viii. Το σημείο έναρξης της μίσθωσης του οχήματος.
ix. Το σημείο επιβίβασης του μισθωτή.
Στην ως άνω έγγραφη σύμβαση δύναται να καταγράφεται και το σημείο αποβίβασης
του μισθωτή, εφόσον αυτό δηλωθεί εκ των προτέρων στην επιχείρηση».
3.3.3 Έκδοση σχετικής ερμηνευτικής εγκυκλίου
Οι ανωτέρω προτεινόμενες τροποποιήσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν
και σε σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο, η οποία θα τροποποιήσει ή θα
αντικαταστήσει την υπ’ αριθμ. 154784/15-5-2023 ερμηνευτική εγκύκλιο του
Υπουργείου σας, ώστε να καταστεί απολύτως σαφές, ιδίως στα αρμόδια ελεγκτικά
όργανα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Ναυτιλίας
και Νησιωτικής Πολιτικής, ότι η τυχόν καταγραφή του σημείου αποβίβασης του
μισθωτή (προορισμού) στη σύμβαση μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό, δεν
αποτελεί ανεπίτρεπτη μεταφορά με κόμιστρο και δεν δύναται να θεωρηθεί ότι
συνιστά υποκλοπή μεταφορικού έργου που ανήκει σε άλλον φορέα.

11

ΜΕΡΟΣ Β ́ – ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
1. Απλοποίηση του περιεχομένου της σύμβασης μισθώσεως Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό
1.1 Περιγραφή του προβλήματος
Το υποχρεωτικό περιεχόμενο της σύμβασης μισθώσεως Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό θα πρέπει να απλοποιηθεί και να καταργηθούν απαιτήσεις
που δεν εξυπηρετούν κανέναν απολύτως σκοπό, αλλά αντιθέτως δημιουργούν και
ζητήματα παραβίασης προσωπικών δεδομένων, όπως είναι η καταχώρηση των
στοιχείων της ταυτότητας ή του διαβατηρίου του μισθωτή και του οδηγού.
1.2 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
1.2.1 Τροποποίηση της ΚΥΑ Α 50427/2440/14-9-2018 (ΦΕΚ Β ́ 4535)
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση της παραγράφου 2 της ως άνω ΚΥΑ
(οι προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα και διαγράφονται τα
προς διαγραφή σημεία):
«2. Εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου και για την εκτέλεση του
μεταφορικού έργου της ανωτέρω παραγράφου, ο οδηγός πρέπει να φέρει αντίγραφο
της έγγραφης σύμβασης που η επιχείρηση συνάπτει με τον μισθωτή και στην οποία
περιλαμβάνονται υποχρεωτικώς:
i. Τα στοιχεία του εκμισθωτή.
ii. Το ονοματεπώνυμο του μισθωτή, ή του επιβάτη ή του επικεφαλής των επιβατών,
στην περίπτωση που ο μισθωτής δεν επιβαίνει στο όχημα.
iii. Το ονοματεπώνυμο του οδηγού.
iv. Το τίμημα της μίσθωσης.
ν. Ο αριθμός κυκλοφορίας και η μάρκα-τύπος του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου.
vi. Η ημερομηνία και η ώρα κατάρτισής της.
νii. Η ημερομηνία, η ώρα έναρξης και η ώρα λήξης και η διάρκεια της μίσθωσης.
viii. Το σημείο έναρξης της μίσθωσης του οχήματος.
ix. Το σημείο επιβίβασης του μισθωτή».
2. Απλοποίηση του περιεχομένου της διατακτικής ταξιδιού/μεταφοράς
(voucher)
2.1 Περιγραφή του προβλήματος
Ομοίως θα πρέπει να απλοποιηθεί και το υποχρεωτικό περιεχόμενο της
διατακτικής (voucher) του εδαφίου εε ́ της περίπτωσης 5Α της υποπαραγράφου
Η2 της παραγράφου Η του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 και να καταργηθούν
απαιτήσεις που δεν εξυπηρετούν κανέναν απολύτως σκοπό, όπως η καταχώρηση
των σημείων περιηγήσεων, εκδρομών και στάσεων.
Πράγματι, η υποχρέωση καταχώρησης των ως άνω στοιχείων, με ευθύνη
των τουριστικών γραφείων, στο ψηφιακό μητρώο του άρθρου 20 παρ. 1 του ν.

12
4530/2018, πριν από την έναρξη εκτέλεσης μεταφοράς με voucher, δημιουργεί
πρόσθετο και άσκοπο διαχειριστικό βάρος στα τουριστικά γραφεία, το οποίο
αποβαίνει τελικά εις βάρος των τουριστών, οι οποίοι εξυπηρετούνται με
σημαντική καθυστέρηση. Επιπλέον, τα τουριστικά γραφεία απειλούνται με υψηλά
διοικητικά πρόστιμα, που κυμαίνονται από 2.000€ έως και 15.000€, για την
παραβίαση των ως άνω υποχρεώσεων.
2.2 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
2.2.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση του εδαφίου εε ́ της περίπτωσης 5Α,
της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012 (οι προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα και
διαγράφονται τα προς διαγραφή σημεία):
«εε) η διατακτική ταξιδιού/μεταφοράς (voucher), η οποία περιλαμβάνει και
αποτυπώνει συνοπτικά το προπληρωμένο και οργανωμένο πακέτο διακοπών και
αναφέρει υποχρεωτικά τα σημεία αναχώρησης, περιηγήσεων, εκδρομών, στάσεων
και άφιξης και τις ημερομηνίες κάθε υπηρεσίας μεταφοράς που περιλαμβάνεται στο
πακέτο διακοπών, καθώς και τον αριθμό κυκλοφορίας, τον κατασκευαστικό οίκο
και τον τύπο του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. οχήματος».
3. Κατάργηση της υποχρέωσης ανάρτησης της σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό στο ψηφιακό μητρώο, τουλάχιστον δύο ώρες προ
της ώρας έναρξης αυτής
3.1 Περιγραφή του προβλήματος
Η υποχρέωση ανάρτησης της σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου
με οδηγό στο ψηφιακό μητρώο του Υπουργείου σας, τουλάχιστον δύο ώρες προ
της ώρας έναρξης αυτής, θεσπίστηκε για πρώτη φορά με το άρθρο 2 παρ. 2 της
υπ’ αριθμ. 154785/15-5-2023 Απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και
Μεταφορών (ΦΕΚ Β ́ 3276/17-5-2023).
Η Απόφαση αυτή δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ μόλις 5 ημέρες πριν από τις
βουλευτικές εκλογές της 21-5-2023 και το περιεχόμενό της το πληροφορηθήκαμε
μέσω μιας δημοσίευσης στη σελίδα της Ομοσπονδίας Ταξί στο «Facebook». Στη
δημοσίευση αυτή αναφερόταν, ότι στις 8-5-2023 έλαβε χώρα συνάντηση του τότε
Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών με το προεδρείο της Ομοσπονδίας ταξί και
συμφωνήθηκε η έκδοση της συγκεκριμένης Απόφασης, το περιεχόμενο της οποίας
μάλιστα παρατίθεται αυτούσιο στη δημοσίευση και είναι ταυτόσημο με το
επίσημο κείμενο της Απόφασης, η οποία υπογράφηκε στις 15-5-2023 (δηλαδή μία
βδομάδα αργότερα) και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 17-5-2023.
Η αιφνίδια, και χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση με τις επιχειρήσεις
μας, εφαρμογή της ως άνω Απόφασης, δημιούργησε τεράστια προβλήματα στη
λειτουργία των επιχειρήσεων μας, καθώς αυτή κατέστη ουσιαστικά αδύνατη.
Τούτο, διότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των επιχειρήσεων μας, στη
συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων (άνω του 80%), οι πελάτες μας

13
επικοινωνούσαν για ΑΜΕΣΗ μίσθωση του οχήματος, δηλαδή εντός 15 – 30 ́ από
τη στιγμή της επικοινωνίας.
Επιπλέον, η εφαρμογή της ως άνω Απόφασης οδήγησε και στην κατά
συρροή βεβαίωση παραβάσεων από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα και στην
επιβολή σοβαρών διοικητικών κυρώσεων και υπέρογκων διοικητικών προστίμων
σε βάρος των επιχειρήσεων μας, για δήθεν υποκλοπή μεταφορικού έργου που
ανήκει στα ταξί. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα στο περιοδικό αυτοκινήτου
«Car and Motor», με ημερομηνία 10-8-2023 και τίτλο «”Βροχή” τα πρόστιμα των
3.000 ευρώ – Ποιοι ιδιοκτήτες οχημάτων κινδυνεύουν».
1

Από τις εκατοντάδες περιπτώσεις επιβολής διοικητικών προστίμων, που
βεβαιώθηκαν σε βάρος των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με
οδηγό κατά την περσινή τουριστική περίοδο στα νησιά, εξαιτίας της εφαρμογής
της διάταξης του άρθρου 2 παρ. 2 της ως άνω Απόφασης, αναφέρονται,
ενδεικτικά, δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
α) Επιχείρηση εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό στο νησί της
Σαντορίνης είχε προκράτηση μίσθωσης οχήματος με οδηγό για μεταφορά
τουριστών από το αεροδρόμιο στο ξενοδοχείο τους. Είχε αναρτήσει κανονικά τη
σύμβαση μίσθωσης στο ψηφιακό μητρώο του Υπουργείου (2 ώρες πριν, σύμφωνα
με το άρθρο 2 παρ. 2 της Απόφασης). Πλην, όμως, λόγω ενός τεχνικού
προβλήματος (σκάσιμο ελαστικού) που παρουσιάστηκε στο όχημα που θα
εκτελούσε τη μεταφορά, το συγκεκριμένο δρομολόγιο εκτελέστηκε τελικά από
άλλο όχημα της επιχείρησης, με άλλον οδηγό. Για την αλλαγή αυτή, οχήματος και
οδηγού, δεν μπορούσε να αναρτηθεί εγκαίρως νέα σύμβαση μίσθωσης στο
ψηφιακό μητρώο, με τα νέα στοιχεία της εκτελούμενης μεταφοράς, διότι το
πρόβλημα με το σκάσιμο του ελαστικού παρουσιάστηκε λίγη ώρα πριν από την
προγραμματισμένη εκτέλεση της μεταφοράς και έτσι δεν υπήρχε το απαιτούμενο
χρονικό περιθώριο των 2 ωρών για την ανάρτηση της νέας σύμβασης στο μητρώο.
Επρόκειτο, λοιπόν, για περίπτωση ανωτέρας βίας, και η εκτέλεση της επίμαχης
μεταφοράς χωρίς την ανάρτηση της σύμβασης στο ψηφιακό μητρώο, ήταν
επιβεβλημένη, καθόσον, προφανώς, η επιχείρηση δεν μπορούσε ούτε να μην
εκτελέσει τη μεταφορά ούτε και να αφήσει τους πελάτες της (τουρίστες) να
περιμένουν στο αεροδρόμιο στις 10 το βράδυ, μέχρι να παρέλθει το χρονικό
διάστημα των 2 ωρών και να μπορέσει να αναρτήσει τη νέα σύμβαση στο μητρώο.
Σε έλεγχο που διενεργήθηκε στο ως άνω όχημα της επιχείρησης, διαπιστώθηκε η
μη ανάρτηση της σύμβασης μισθώσεως στο ψηφιακό μητρώο και επιβλήθηκαν
διοικητικά πρόστιμα συνολικού ύψους 6.800 ευρώ σε βάρος της επιχείρησης και
του οδηγού, καθώς και η διοικητική κύρωση της αφαίρεσης για 30 ημέρες των
πινακίδων κυκλοφορίας του οχήματος.
β) Τουρίστες που διέμεναν σε ξενοδοχείο της Σαντορίνης απευθύνθηκαν στη
ρεσεψιόν του ξενοδοχείου στις 6:45 π.μ., ζητώντας να τους καλέσει ένα ταξί για
να τους μεταφέρει στο λιμάνι, απ’ όπου επρόκειτο να αναχωρήσουν για τον
προορισμό τους. Η υπάλληλος της ρεσεψιόν κανόνισε τη μεταφορά τους στο
λιμάνι με ταξί. Στις 7:30 π.μ., όμως, ο οδηγός ταξί ειδοποίησε το ξενοδοχείο ότι
δεν θα μπορέσει να τους εξυπηρετήσει τελικά και ούτε κατάφερε να βρει κάποιον
άλλον διαθέσιμο συνάδελφό του για τη μεταφορά τους. Κατόπιν τούτου, και υπό
τον κίνδυνο οι πελάτες του ξενοδοχείου να μην καταφέρουν να φτάσουν στο
λιμάνι εγκαίρως για να προλάβουν το πλοίο τους, η υπάλληλος της ρεσεψιόν
1
https://www.carandmotor.gr/nea/brohi-ta-prostima-3000-eyro-idioktites-ohimaton

14
ειδοποίησε μέτοχο του ξενοδοχείου, που διατηρεί και επιχείρηση εκμίσθωσης
Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, για να τους μεταφέρει στο λιμάνι και μάλιστα
δωρεάν. Λόγω του επίμαχου περιορισμού του άρθρου 2 παρ. 2 της ως άνω
Απόφασης, η σχετική «σύμβαση μισθώσεως» δεν αναρτήθηκε στο ψηφιακό
μητρώο του Υπουργείου. Επρόκειτο, λοιπόν, για περίπτωση ανωτέρας βίας, και η
εκτέλεση της επίμαχης μεταφοράς χωρίς την ανάρτηση της σύμβασης στο
μητρώο, ήταν επιβεβλημένη, καθόσον δεν υπήρχε κανένας άλλος τρόπος και
κανένα άλλο διαθέσιμο μεταφορικό μέσο για τη μεταφορά των συγκεκριμένων
επιβατών (πελατών του ξενοδοχείου στο οποίο ήταν μέτοχος) προς το λιμάνι, με
κίνδυνο αυτοί να χάσουν το πλοίο με το οποίο θα αναχωρούσαν για τον
προορισμό τους. Σε έλεγχο που διενεργήθηκε στο ως άνω όχημα της επιχείρησης,
διαπιστώθηκε η μη ανάρτηση της σύμβασης μισθώσεως στο ψηφιακό μητρώο και
επιβλήθηκε διοικητικό πρόστιμο ύψους 3.000 ευρώ σε βάρος της επιχείρησης.
3.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Η έκδοση της υπ’ αριθμ. 154785/15-5-2023 Απόφασης του Υφυπουργού
Υποδομών και Μεταφορών και η πρόβλεψη του περιορισμού του άρθρου 2 παρ. 2
αυτής, δεν συνιστά αποτέλεσμα των επιταγών του δημοσίου συμφέροντος, αλλά
προϊόν σχετικών διαβουλεύσεων της συνδικαλιστικής οργάνωσης μιας
επαγγελματικής ομάδας με την τότε πολιτική και διοικητική ηγεσία του
Υπουργείου σας και μάλιστα, λίγες ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές της
21-5-2023. Κάτι που από μερίδα του τύπου χαρακτηρίστηκε ως «Προεκλογικό
ρουσφέτι στα ταξί» (βλ. σχετικό δημοσίευμα της ιστοσελίδας «News 24/7», με
ημερομηνία 8-5-2023)2

και ως «Σκανδαλώδης απόφαση που δυσφημεί τον
ελληνικό τουρισμό» (βλ. το δημοσίευμα της μεγαλύτερης τουριστικής ιστοσελίδας
της χώρας, «Χρήμα & Τουρισμός», με ημερομηνία 7-6-2023).3
Ο επίμαχος περιορισμός, δηλαδή η υποχρέωση ανάρτησης της σύμβασης
μισθώσεως Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό στο ψηφιακό μητρώο του Υπουργείου
σας, τουλάχιστον δύο ώρες προ της ώρας έναρξης αυτής, που θεσπίστηκε με το
άρθρο 2 παρ. 2 της ως άνω Απόφασης, είναι προφανώς αντισυνταγματικός και
αναλυτική νομική τεκμηρίωση επ’ αυτού παρατίθεται στην από 14-6-2023 αίτηση
ακυρώσεως, που ασκήθηκε από επιχειρήσεις του κλάδου μας ενώπιον του
Συμβουλίου Επικρατείας, η οποία έχει κοινοποιηθεί στο Υπουργείο σας.
Ειδικότερα, με την ως άνω αίτηση ακυρώσεως προβλήθηκαν οι ακόλουθοι
λόγοι ακυρώσεως:
1. Έλλειψη εξουσιοδοτικού ερείσματος – Υπέρβαση των ορίων της νομοθετικής
εξουσιοδότησης – Γενική και αόριστη νομοθετική εξουσιοδότηση.
2. Παραβίαση της συνταγματικής αρχής της οικονομικής ελευθερίας και των
ειδικότερων εκδηλώσεων αυτής (Επιχειρηματική ελευθερία – Επαγγελματική
ελευθερία – Ελευθερία ανταγωνισμού – Ελευθερία των συμβάσεων), καθώς και
της ελευθερίας εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ).
3. Παραβίαση της συνταγματικής αρχής της αναλογικότητας.
4. Παραβίαση των συνταγματικών αρχών της προστασίας της δικαιολογημένης
εμπιστοσύνης, του κράτους δικαίου και της ασφάλειας δικαίου.

2
https://www.news247.gr/politiki/gerapetritis-proeklogiko-roysfeti-sta-taxi.10035110.html
3

https://money-tourism.gr/sta-dikastiria-tha-krithei-skandalodis-apofasi-ton-periorismo-tis-
epicheirimatikis-drastiriotitas-ton-aytokiniton-odigo-dysfimei-ton-elliniko-toyrismo

15
5. Παραβίαση του δικαιώματος στην περιουσία, που κατοχυρώνεται στο άρθρο
17 παρ. 1 του Συντάγματος και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου
Πρωτοκόλλου της ΕΣ∆Α.
6. Προσβολή του δημοσίου συμφέροντος, που συνίσταται στην προώθηση και
ανάπτυξη του τουρισμού, στην προστασία και διατήρηση της καλής φήμης και της
θέσης της Ελλάδας ως κορυφαίου τουριστικού προορισμού παγκοσμίως και στην
εξυπηρέτηση των μεταφορικών αναγκών του μεγάλου αριθμού τουριστών ιδίως
στα νησιά.
7. Κατάχρηση εξουσίας, συνιστάμενη στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών
συμφερόντων συγκεκριμένης επαγγελματικής τάξεως, σε βάρος του δημοσίου
συμφέροντος.
3.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
3.3.1 Κατάργηση του άρθρου 2 παρ. 2 της Απόφασης 154785/2023
Η προαναφερθείσα αίτηση ακυρώσεως εκδικάζεται στις 16-1-2024
ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, και αναμένουμε ότι θα ακυρώσει τη
διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2 της υπ’ αριθμ. 154785/15-5-2023 Απόφασης του
Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κρίνοντας αυτήν ως αντισυνταγματική.
Πλην, όμως, μέχρι την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου Επικρατείας
(εφόσον αυτή είναι ακυρωτική) ή σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, ο
επίμαχος περιορισμός παραμένει σε ισχύ, συνεχίζοντας να δημιουργεί τεράστια
προβλήματα στη λειτουργία των επιχειρήσεων μας και στην εξυπηρέτηση των
πελατών μας (τουριστών), προς βλάβη του δημοσίου συμφέροντος και του
ελληνικού τουρισμού.
Για τους λόγους αυτούς προτείνεται η κατάργηση του άρθρου 2 παρ. 2 της
ως άνω Απόφασης και της προβλεπόμενης υποχρέωσης ανάρτησης της σύμβασης
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό στο ψηφιακό μητρώο του Υπουργείου
σας, τουλάχιστον δύο ώρες προ της ώρας έναρξης αυτής.
Εναλλακτικά, προτείνεται ο περιορισμός σε 30 λεπτά της προβλεπόμενης
χρονικής διάρκειας για την ανάρτηση της σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό στο ψηφιακό μητρώο, αντί των δύο ωρών που προβλέπει η
ως άνω διάταξη, καθώς, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των επιχειρήσεων μας,
το χρονικό διάστημα των 30 λεπτών αντιστοιχεί στο 80% περίπου του συνόλου
των συμβάσεων μίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό. Και πάλι, όμως, ένα
ποσοστό 20%, που αφορά κυρίως τουρίστες κρουαζιέρας και δευτερευόντως
πελάτες της «τελευταίας στιγμής», μένει ακάλυπτο και θα πρέπει να αναμείνει
μισή ώρα μέχρι να εξυπηρετηθεί. Για το λόγο αυτό προτείνουμε καταρχήν την
κατάργηση του άρθρου 2 παρ. 2 της ως άνω Απόφασης και μόνο εναλλακτικά τον
περιορισμό του χρονικού διαστήματος σε 30 λεπτά.

16
4. Ρητή αναγνώριση της δυνατότητας των τουριστικών γραφείων να
παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς προς τους πελάτες τους, χρησιμοποιώντας
Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό χωρίς κόμιστρο
4.1 Περιγραφή του προβλήματος
Η δυνατότητα αυτή προβλέπεται ήδη στο άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 393/1976,
σε συνδυασμό με την περίπτωση 1 της υποπαραγράφου Η2 της παραγράφου Η του
άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, πλην, όμως, λόγω της διάταξης της περίπτωσης
5Α του ως άνω νόμου, μπορεί ερμηνευτικά να θεωρηθεί ότι αυτή έχει συνδεθεί με
την παροχή συγκεκριμένου, τυπικά προκαθορισμένου, οργανωμένου και
προπληρωμένου προγράμματος διακοπών, διάρκειας τουλάχιστον 24 ωρών, και
ως μέρος του προγράμματος αυτού. Κάτι που προκαλεί μεγάλα προβλήματα στην
ομαλή λειτουργία των τουριστικών γραφείων και στην εξυπηρέτηση των πελατών
τους (τουριστών).
Θα πρέπει λοιπόν να αναγνωριστεί (επιβεβαιωθεί) ρητά η δυνατότητα των
τουριστικών γραφείων να παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς στους πελάτες τους
(τουρίστες), χρησιμοποιώντας Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό χωρίς κόμιστρο, και να
αποσυνδεθεί αυτή από την υποχρέωση οι εν λόγω υπηρεσίες να παρέχονται μόνο
ως μέρος του ως άνω οργανωμένου προγράμματος διακοπών.
4.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 393/1976, Περί ιδρύσεως και
λειτουργίας Τουριστικών Γραφείων (ΦΕΚ Α ́ 199), «Τουριστικά Γραφεία … είναι
μονίμως ωργανωμέναι επιχειρήσεις αι οποίαι διά των υπ’ αυτών διατιθεμένων
μέσων και προσφερομένων υπηρεσιών αναλαμβάνουν την μεταφοράν ή
διακίνησιν ή διαμονήν μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων ατόμων, εντός και εκτός
της Χώρας». Κατά δε την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, «Αι περί ών η
προηγουμένη παράγραφος εργασίαι περιλαμβάνουν ιδία: α. Την κατάρτιση και
εκτέλεση προγραμμάτων εκδρομών και περιηγήσεων που διοργανώνονται
αποκλειστικά από τουριστικά γραφεία εντός ή εκτός χώρας με ιδιόκτητα ή
μισθωμένα θαλάσσια, χερσαία ή αεροπορικά μεταφορικά μέσα. β. Την
μεσολάβησιν προς διασφάλισιν ή και ενοικίασιν καταλύματος, σιτίσεως,
αναψυχής, ψυχαγωγίας και μέσων διακινήσεως».
Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 του π.δ. 7/2018, Εναρμόνιση
νομοθεσίας με οδηγία (ΕΕ) 2015/2302 σχετικά με τα οργανωμένα ταξίδια και τους
συνδεδεμένους ταξιδιωτικούς διακανονισμούς (ΦΕΚ Α ́ 12), «Ως “ταξιδιωτική
υπηρεσία” νοείται: α) η μεταφορά επιβατών».
Από τις ως άνω διατάξεις, συνάγεται ξεκάθαρα το συμπέρασμα, ότι η
ταξιδιωτική υπηρεσία της μεταφοράς επιβατών, η μεταφορά ή διακίνηση
μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων ατόμων εντός της χώρας και η μεσολάβηση για
τη διασφάλιση ή ενοικίαση μέσων διακινήσεως, αποτελούν υπηρεσίες, οι οποίες,
κατά το νόμο, ανήκουν πρωτίστως στα τουριστικά γραφεία. Με άλλα λόγια, τα
τουριστικά γραφεία, αποτελούν τον κατεξοχήν φορέα στον οποίο ανατίθεται
από το νόμο η εκτέλεση τουριστικών μεταφορών (μεταφοράς ή διακίνησης
επιβατών, μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων ατόμων εντός της χώρας), αλλά και η
μεσολάβηση για τη διασφάλιση ή ενοικίαση μέσων διακινήσεως (μεταφοράς).

17
Και ενώ το ως άνω πάγιο νομοθετικό πλαίσιο είναι ξεκάθαρο αναφορικά
με τη δυνατότητα των τουριστικών γραφείων να παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς
προς τους πελάτες τους (και με Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό), η δυνατότητα αυτή
αμφισβητείται σήμερα, εξαιτίας της διατύπωσης και του περιεχομένου της
διάταξης της περίπτωσης 5Α, της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του
άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, η οποία φαίνεται πως συνδέει και εξαρτά την
ως άνω υπηρεσία με την παροχή συγκεκριμένου οργανωμένου προπληρωμένου
προγράμματος διακοπών, διάρκειας τουλάχιστον 24 ωρών, και ως μέρος του
προγράμματος αυτού.
Πράγματι, σύμφωνα με την ως άνω διάταξη, όπως ισχύει σήμερα,
«Επιτρέπεται η μεταφορά χωρίς κόμιστρο πελατών τουριστικών γραφείων με
επιβατηγά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης με οδηγό, που είτε ανήκουν στα τουριστικά
γραφεία είτε χρησιμοποιούνται από αυτά δυνάμει σύμβασης χρηματοδοτικής
μίσθωσης ή συμβάσεων βραχυχρόνιας ή μακροχρόνιας μίσθωσης. Η μεταφορά του
προηγούμενου εδαφίου διέπεται από τις διατάξεις του π.δ. 7/2018 … και
πραγματοποιείται σύμφωνα με το τυπικά προκαθορισμένο, οργανωμένο και
προπληρωμένο πρόγραμμα του ταξιδιού των πελατών τουριστικών γραφείων,
διάρκειας τουλάχιστον είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, όπως αυτό αποτυπώνεται στις
διατακτικές ταξιδιού/μεταφοράς (voucher) που εκδίδονται από το τουριστικό
γραφείο».
Ακολούθως, τίθενται ορισμένες ιδιαίτερα αυστηρές απαιτήσεις, οι οποίες
καθιστούν ουσιαστικά ανεφάρμοστη την ως άνω διάταξη. Μεταξύ αυτών
περιλαμβάνεται και η απαίτηση, «το Ε.Ι.Χ. όχημα με οδηγό να χρησιμοποιείται
αποκλειστικά για την υπηρεσία μεταφοράς, ελάχιστης διάρκειας τριών (3) ωρών,
που αποτελεί μέρος του συγκεκριμένου οργανωμένου προπληρωμένου
προγράμματος διακοπών, διάρκειας τουλάχιστον είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, και
να καταχωρείται στο μητρώο του άρθρου 18 του ν. 4530/2018 … σε αυτοτελή λίστα
που καταχωρούνται οχήματα που εκτελούν υπηρεσίες μεταφορών με βάση
διατακτική ταξιδιού/μεταφοράς (voucher)».
Ενώ, τέλος, προβλέπονται και ιδιαίτερα υψηλά διοικητικά πρόστιμα, που
κυμαίνονται από 2.000€ έως και 15.000€, για την παραβίαση των ως άνω
υποχρεώσεων από τα τουριστικά γραφεία, καθώς και η ανάκληση της βεβαίωσης
συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων (ΒΣΝΠ) της επιχείρησης για χρονικό
διάστημα έξι μηνών, σε περίπτωση υποτροπής.
Θα πρέπει λοιπόν να αναγνωριστεί (επιβεβαιωθεί) ρητά η δυνατότητα των
τουριστικών γραφείων να παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς στους πελάτες τους, και
να αποσυνδεθεί αυτή από την υποχρέωση οι εν λόγω υπηρεσίες να παρέχονται
μόνο ως μέρος του ως άνω οργανωμένου προγράμματος διακοπών.
Ειδικότερα, η περίπτωση 5Α θα πρέπει να διαχωριστεί σε δύο αυτοτελείς
περιπτώσεις:
α) Την υπηρεσία μεταφοράς χωρίς κόμιστρο πελατών τουριστικών γραφείων με
Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό, η οποία θα πρέπει να αποσυνδεθεί (και ρητά) από την
υπηρεσία του οργανωμένου τουριστικού πακέτου διάρκειας τουλάχιστον 24
ωρών, καθώς και από τις απαιτήσεις που προβλέπει η ως άνω διάταξη για την
παροχή της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Και
β) Την υπηρεσία παροχής τυπικά προκαθορισμένου, οργανωμένου και
προπληρωμένου προγράμματος διακοπών, διάρκειας τουλάχιστον 24 ωρών

18
(οργανωμένο τουριστικό πακέτο), για την οποία μπορούν να διατηρηθούν (αφού
προηγουμένως απλοποιηθούν) οι απαιτήσεις της ως άνω περίπτωσης 5Α.
4.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
4.3.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση της περίπτωσης 5Α, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (οι
προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα):
«α. Επιτρέπεται η μεταφορά χωρίς κόμιστρο πελατών τουριστικών γραφείων με
επιβατηγά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης με οδηγό, που είτε ανήκουν στα τουριστικά
γραφεία είτε χρησιμοποιούνται από αυτά δυνάμει σύμβασης χρηματοδοτικής
μίσθωσης ή συμβάσεων βραχυχρόνιας ή μακροχρόνιας μίσθωσης, σύμφωνα και με
όσα ορίζονται στο άρθρο 1 του ν. 393/1976, Περί ιδρύσεως και λειτουργίας
Τουριστικών Γραφείων (ΦΕΚ Α ́ 199).
β. Επιτρέπεται η μεταφορά χωρίς κόμιστρο πελατών τουριστικών γραφείων με
επιβατηγά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης με οδηγό, που είτε ανήκουν στα τουριστικά
γραφεία είτε χρησιμοποιούνται από αυτά δυνάμει σύμβασης χρηματοδοτικής
μίσθωσης ή συμβάσεων βραχυχρόνιας ή μακροχρόνιας μίσθωσης, η οποία
πραγματοποιείται στα πλαίσια τυπικά προκαθορισμένου, οργανωμένου και
προπληρωμένου προγράμματος ταξιδιού των πελατών τουριστικών γραφείων,
διάρκειας τουλάχιστον είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, όπως αυτό αποτυπώνεται στις
διατακτικές ταξιδιού/μεταφοράς (voucher) που εκδίδονται από το τουριστικό
γραφείο. Η μεταφορά αυτή διέπεται από τις διατάξεις του π.δ. 7/2018 (Α ́ 12) και
υπάγεται στις ακόλουθες απαιτήσεις:» (ακολουθούν οι απαιτήσεις που προβλέπει
σήμερα η ως άνω διάταξη, οι οποίες θα πρέπει όμως να απλοποιηθούν).
Με τον τρόπο αυτό θα επιβεβαιωθούν όσα ορίζει ο ν. 393/1976 και θα
καταστεί απολύτως ξεκάθαρο, ότι τα τουριστικά γραφεία μπορούν να παρέχουν
υπηρεσίες μεταφοράς χωρίς κόμιστρο προς τους πελάτες τους, χρησιμοποιώντας
και Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό, τα οποία είτε ανήκουν στα τουριστικά γραφεία
είτε χρησιμοποιούνται από αυτά δυνάμει συμβάσεως μίσθωσης οιασδήποτε
μορφής και οιασδήποτε χρονικής διάρκειας (χρηματοδοτικής μίσθωσης,
μακροχρόνιας μίσθωσης ή ακόμα και βραχυχρόνιας μίσθωσης).
5. Απλοποίηση του πλαισίου των διοικητικών κυρώσεων και προστίμων που
επιβάλλονται στις επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
και εξορθολογισμός του ύψους των προστίμων
5.1 Περιγραφή του προβλήματος
Όπως προαναφέρθηκε, σήμερα ισχύουν πολλές επαναλαμβανόμενες και
επικαλυπτόμενες διατάξεις, που προβλέπουν πλήθος διοικητικών κυρώσεων και
προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να
επιβάλλονται σε βάρος μας υψηλά διοικητικά πρόστιμα, καθώς και αφαίρεση των
πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων μας για 30 έως και 90 ημέρες (και μάλιστα

19
στην καρδιά της τουριστικής περιόδου), για ανύπαρκτες παραβάσεις, όπως η
δήθεν υποκλοπή μεταφορικού έργου που ανήκει σε άλλον φορέα.
Το πλαίσιο των διοικητικών κυρώσεων θα πρέπει, λοιπόν, να απλοποιηθεί,
ώστε να είναι απολύτως σαφές σε όλους, το ποιες είναι οι παραβάσεις και με ποιες
ποινές τιμωρούνται. Και βεβαίως το ύψος των διοικητικών προστίμων θα πρέπει
να εξορθολογιστεί. ∆εν είναι δυνατόν να επιβάλλονται πρόστιμα ύψους 3.000
ευρώ στον ιδιοκτήτη αλλά και στον οδηγό του οχήματος, σε κάθε έλεγχο που
γίνεται στα οχήματά μας.
5.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Από το πλήθος των κανονιστικών διατάξεων που προβλέπουν την επιβολή
σειράς αυστηρών, έως και εξοντωτικών, διοικητικών κυρώσεων και υψηλών
προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό,
τα οποία κυμαίνονται από 800 ευρώ έως και 30.000 ευρώ, αναφέρονται, για λόγους
οικονομίας του παρόντος, οι δύο πιο συχνά εφαρμοζόμενες από τα ελεγκτικά
όργανα διατάξεις επιβολής διοικητικών κυρώσεων και προστίμων.
Πρόκειται, καταρχήν, για τη διάταξη του άρθρου 18 του ν. 1903/1990, η
οποία ορίζει, ότι «Ο οδηγός οποιουδήποτε οχήματος (δημόσιας ή ιδιωτικής
χρήσης), ο οποίος διενεργεί επιβατικές μεταφορές με κόμιστρο, οι οποίες έχουν
ανατεθεί σε άλλο φορέα ή πρόσωπο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, καθώς
και ο ιδιοκτήτης αυτού, εφόσον είναι πρόσωπο διαφορετικό του οδηγού,
τιμωρούνται με διοικητικό πρόστιμο τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ». Η ως άνω
διάταξη, ή για την ακρίβεια, τα πρόστιμα που προβλέπονται στην ως άνω διάταξη,
εφαρμόζονται δυνάμει της διατάξεως της περίπτωσης 6, εδάφιο ε ́, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, η
οποία ορίζει, ότι «Σε περίπτωση όπου αυτοκίνητο μισθωμένο κατά τις διατάξεις της
περίπτωσης 1 διενεργεί επιβατικές μεταφορές με κόμιστρο, επιβάλλονται στο νόμιμο
εκπρόσωπο της επιχείρησης και στον οδηγό οι ποινές της παραγράφου 1 του άρθρου
18 του ν. 1903/1990 … Επιπλέον, ανακαλείται η άδεια κυκλοφορίας του οχήματος
για δύο (2) χρόνια. Για τις παραβάσεις της παρούσας περίπτωσης εφαρμόζεται η
συνοπτική διαδικασία των άρθρων 417 και επόμενα του Κώδικα Ποινικής
∆ικονομίας».
Η δεύτερη διάταξη, η οποία εφαρμόζεται από τα ελεγκτικά όργανα για την
επιβολή διοικητικών κυρώσεων και προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, είναι αυτή της παραγράφου 4 της υπ’
αριθ. Α 50427/2440/2018 ΚΥΑ των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και
Τουρισμού (ΦΕΚ Β ́ 4535), η οποία ορίζει, ότι «Για παραβάσεις των διατάξεων
των παραγράφων 1 και 2 της παρούσας απόφασης επιβάλλεται … διοικητικό
πρόστιμο ύψους οκτακοσίων ευρώ (800 €) και διοικητική κύρωση αφαίρεσης
στοιχείων κυκλοφορίας του αυτοκινήτου (άδεια και πινακίδες κυκλοφορίας) για
χρονικό διάστημα τριάντα (30) ημερών».
Η μεν παράγραφος 1 καθορίζει τα διακριτικά γνωρίσματα των
εκμισθωμένων Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητων με οδηγό και ορίζει, ότι τα αυτοκίνητα αυτά
«πρέπει να φέρουν: α. επικολλημένη, κατά τρόπο που να μην περιορίζεται η
ορατότητα του οδηγού, στο άνω διαφανές μέρος του εμπρόσθιου και οπίσθιου
ανεμοθώρακα και καθ’ όλο το μήκος αυτού οριζόντια αυτοκόλλητη λωρίδα μπλε
χρώματος, πλάτους οκτώ εκατοστών (8 cm) με τυπωμένη την επωνυμία ή και τον

20
διακριτικό τίτλο (αν υπάρχει) της επιχείρησης … που εκμισθώνει το όχημα. Η
αυτοκόλλητη λωρίδα είναι τέτοιας κατασκευής ώστε να καταστρέφεται όταν γίνεται
προσπάθεια αποκόλλησής της από τον ανεμοθώρακα, είναι αδιάβροχη και το
χρώμα της δεν πρέπει να αλλοιώνεται».
Περαιτέρω, η ίδια διάταξη ορίζει ότι, από την υποχρέωση αυτή
εξαιρούνται: «τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό που μεταφέρουν χωρίς κόμιστρο
πελάτες τουριστικών γραφείων σύμφωνα με το τυπικά προκαθορισμένο πρόγραμμα
ταξιδιού τους, όπως αυτό αποτυπώνεται στις διατακτικές ταξιδιού/μεταφοράς
(voucher) που τους έχουν εκδοθεί από το τουριστικό γραφείο». Παρά το γεγονός,
όμως, ότι στην ως άνω διάταξη ορίζεται ρητά πως τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με οδηγό
που μεταφέρουν πελάτες τουριστικών γραφείων, δεν υποχρεούνται να φέρουν τα
παραπάνω διακριτικά γνωρίσματα, τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα βεβαιώνουν
παραβάσεις και επιβάλλουν πρόστιμα, καθώς και τη διοικητική κύρωση της
αφαίρεσης των πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων μας, λόγω της έλλειψης
των παραπάνω διακριτικών, ακόμα και όταν εκτελείται μεταφορά χωρίς κόμιστο
πελατών τουριστικών γραφείων.
Η δε παράγραφος 2 ορίζει την υποχρέωση του οδηγού να φέρει, εντός του
εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου, αντίγραφο της έγγραφης σύμβασης που η
επιχείρηση συνάπτει με το μισθωτή, και καθορίζει και το υποχρεωτικό
περιεχόμενο της σύμβασης αυτής, ορίζοντας ότι: «Εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου … ο οδηγός πρέπει να φέρει αντίγραφο της έγγραφης σύμβασης που η
επιχείρηση συνάπτει με τον μισθωτή και στην οποία περιλαμβάνονται
υποχρεωτικώς:
i. Τα στοιχεία του εκμισθωτή.
ii. Πλήρη στοιχεία της ταυτότητας ή του διαβατηρίου του μισθωτή.
iii. Πλήρη στοιχεία της ταυτότητας ή του διαβατηρίου καθώς και ο αριθμός άδειας
οδήγησης του οδηγού.
iv. Το τίμημα της μίσθωσης.
ν. Ο αριθμός κυκλοφορίας και η μάρκα-τύπος του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου.
vi. Η ημερομηνία και η ώρα κατάρτισής της.
νii. Η ημερομηνία, η ώρα έναρξης, η ώρα λήξης και η διάρκεια της μίσθωσης.
viii. Το σημείο έναρξης της μίσθωσης του οχήματος.
ix. Το σημείο επιβίβασης του μισθωτή».
Σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις ελέγχου, επιβάλλονται, από τα
αρμόδια ελεγκτικά όργανα, σωρευτικά και οι δύο προαναφερθείσες διοικητικές
κυρώσεις. ∆ηλαδή:
α) ∆ιοικητικό πρόστιμο ύψους 800 ευρώ και διοικητική κύρωση της αφαίρεσης
των πινακίδων κυκλοφορίας του οχήματος για 30 ημέρες, το οποίο προβλέπεται
στην παράγραφο 4 της ΚΥΑ 50427/2440/2018. Και
β) ∆ιοικητικό πρόστιμο ύψους 3.000 ευρώ στον οδηγό και 3.000 ευρώ στον
ιδιοκτήτη του οχήματος, το οποίο προβλέπεται στο άρθρο 18 παρ. 1 του ν.
1903/1990.
Η παράλληλη (σωρευτική) επιβολή των δύο παραπάνω προστίμων
είναι μη νόμιμη και ανεπίτρεπτη για τους ακόλουθους λόγους:
Από την ερμηνεία των προαναφερθέντων διατάξεων προκύπτει, ότι οι
επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό οφείλουν να συνάπτουν τις
οικείες συμβάσεις μίσθωσης, επ’ απειλή της επιβολής διοικητικού προστίμου

21
ύψους 800 ευρώ και διοικητικής κυρώσεως αφαίρεσης των πινακίδων
κυκλοφορίας του οχήματος (ΚΥΑ 50427/2440/2018), καθώς και να αναρτούν
αυτές, πριν την έναρξή τους στο προβλεπόμενο ψηφιακό μητρώο του Υπουργείου
Υποδομών και Μεταφορών (άρθρα 18 και 20 ν. 4530/2018). Ενώ σε περίπτωση
μη συνάψεως τέτοιας σύμβασης, τότε ο οδηγός, καθώς και η εκμεταλλεύτρια
επιχείρηση ή ιδιοκτήτης του οχήματος, μπορεί να θεωρηθούν ότι εκτελούν
ανεπίτρεπτη μεταφορά επιβάτη με κόμιστρο, καθ’ υποκλοπή του μεταφορικού
έργου που έχει ανατεθεί σε άλλους φορείς, επ’ απειλή διοικητικού προστίμου
3.000 ευρώ για κάθε έναν από αυτούς (άρθρο 18 παρ. 1 ν. 1903/1990).
Από τα παραπάνω προκύπτει ξεκάθαρα, ότι δεν είναι δυνατή η παράλληλη
επιβολή και των δύο προαναφερθέντων διοικητικών κυρώσεων. ∆ηλαδή και η
επιβολή διοικητικού προστίμου ύψους 800 ευρώ και διοικητικής κυρώσεως
αφαίρεσης των πινακίδων κυκλοφορίας του οχήματος (ΚΥΑ 50427/2440/2018)
αφενός, και αφετέρου, η επιβολή διοικητικών προστίμων ύψους 3.000 ευρώ στον
οδηγό ή και στον ιδιοκτήτη του οχήματος (άρθρο 18 παρ. 1 ν. 1903/1990). ∆ιότι,
άπαξ και διαπιστωθεί η ανεπίτρεπτη μεταφορά επιβάτη με κόμιστρο, τότε είναι μη
νόμιμη η παράλληλη επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων για τη μη τήρηση
του αντιγράφου της έγγραφης μίσθωσης εντός του Ε.Ι.Χ. οχήματος, ή τη μη
ανάρτηση ή τη μη ορθή ανάρτησή της στην ηλεκτρονική εφαρμογή του
Υπουργείου σας. Τούτο διότι, είτε δεν θα έχει συναφθεί σύμβαση μίσθωσης και η
μεταφορά θα λαμβάνει χώρα δια κομίστρου είτε θα έχει συναφθεί σύμβαση
μίσθωσης και η μεταφορά δεν θα λαμβάνει χώρα δια κομίστρου.
Από όλα όσα προαναφέρθηκαν, καθίσταται σαφές, ότι το πλαίσιο των
διοικητικών κυρώσεων και προστίμων που επιβάλλονται στις επιχειρήσεις
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, θα πρέπει να αναμορφωθεί και να
απλοποιηθεί, ώστε να είναι απολύτως σαφές σε όλους, το ποιες είναι οι
παραβάσεις και με ποιες ποινές τιμωρούνται.
Και βεβαίως το ύψος των διοικητικών προστίμων θα πρέπει να
εξορθολογιστεί. ∆εν είναι δυνατόν να επιβάλλονται πρόστιμα ύψους 3.000 ευρώ
στον ιδιοκτήτη αλλά και στον οδηγό του οχήματος, σε κάθε έλεγχο που γίνεται
στα οχήματά μας. Ειδικά όταν ο οδηγός είναι ένας απλός μισθωτός εργαζόμενος,
ο οποίος σε αρκετές περιπτώσεις αμείβεται με τον κατώτατο μισθό. Είναι
προφανές ότι τα πρόστιμα αυτά υπερβαίνουν το προσήκον μέτρο και, ως εκ
τούτου, αντιβαίνουν στη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, η οποία
κατοχυρώνεται ρητά στο άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος.
5.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
5.3.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η κατάργηση του εδαφίου ε ́ της περίπτωσης 6, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012.
Με τον τρόπο αυτό, οι παραβάσεις της περίπτωσης 1 της ως άνω διάταξης,
μεταξύ των οποίων και αυτή της διενέργειας επιβατικών μεταφορών με κόμιστρο,
θα τιμωρούνται σύμφωνα με το εδάφιο στ ́ της περίπτωσης 6 της ως άνω
διάταξης, η οποία ορίζει, ότι: «στ) Για κάθε παράβαση των διατάξεων της
περίπτωσης 1 και της περίπτωσης 5 επιβάλλεται πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000)
ευρώ. Σε περίπτωση υποτροπής μέσα στην τριετία, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους δύο

22
χιλιάδων (2.000) ευρώ, σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής μέσα στην τριετία
επιβάλλεται πρόστιμο ύψους τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και σε κάθε επόμενη
υποτροπή μέσα στην τριετία ανακαλείται η βεβαίωση συνδρομής νόμιμων
προϋποθέσεων της επιχείρησης για τη δραστηριότητα της περίπτωσης 1 για χρονικό
διάστημα έξι (6) μηνών».
Έτσι, αντί των διοικητικών προστίμων ύψους 3.000 ευρώ στον ιδιοκτήτη
της επιχείρησης και στον οδηγό του οχήματος, που επιβάλλονται σήμερα
σύμφωνα με το άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 1903/1990, στο οποίο παραπέμπει η
διάταξη του εδαφίου ε ́ της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου Η2, της
παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, θα επιβάλλεται διοικητικό
πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ μόνο στον ιδιοκτήτη της επιχείρησης, σύμφωνα με τα
ειδικότερα οριζόμενα στη διάταξη του εδαφίου στ ́ της περίπτωσης 6 ως άνω
νόμου.
5.3.2 Έκδοση σχετικής ερμηνευτικής εγκυκλίου
Σε κάθε περίπτωση και ιδίως σε περίπτωση που δεν γίνει δεκτή η ως άνω
προτεινόμενη κατάργηση του εδαφίου ε ́ της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου
Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, θα πρέπει να
εκδοθεί σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος, η οποία θα καταγράφει, αναλυτικά και με
τη χρήση συγκεκριμένων παραδειγμάτων, τις περιπτώσεις για τις οποίες
επιβάλλονται τα πρόστιμα και οι διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 18 παρ. 1 του
ν. 1903/1990 και της παραγράφου 4 της ΚΥΑ 50427/2440/2018 και, επιπλέον, θα
προβλέπει ρητά, ότι τα παραπάνω πρόστιμα και διοικητικές κυρώσεις δεν
μπορούν να επιβάλλονται παράλληλα (σωρευτικά).
6. Κατάργηση της διοικητικής κύρωσης της αφαίρεσης των πινακίδων
κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
6.1 Περιγραφή του προβλήματος
Η διοικητική κύρωση της αφαίρεσης των πινακίδων κυκλοφορίας
επιβάλλεται σε βάρος των οχημάτων των επιχειρήσεων μας, εντελώς άκριτα και
σε κάθε περίπτωση ελέγχου. Οι επιχειρήσεις μας, όμως, όπως προαναφέρθηκε,
εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και συγκεκριμένα, καλύπτουν τις μεταφορικές
ανάγκες ιδίως των νησιών, εξυπηρετώντας τους τουρίστες. Η αφαίρεση των
πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων μας για 30 έως και 90 ημέρες σε κάθε
έλεγχο, και μάλιστα κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, δεν πλήττει μόνο
οικονομικά τις επιχειρήσεις μας, αλλά κυρίως προσβάλλει το δημόσιο συμφέρον
και τον ελληνικό τουρισμό.
Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να καταργηθεί η συγκεκριμένη
διοικητική κύρωση σε βάρος των οχημάτων μας.
6.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Η διοικητική κύρωση της αφαίρεσης των πινακίδων κυκλοφορίας
προβλέπεται στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας για συγκεκριμένες παραβάσεις
και για συγκεκριμένους λόγους και σκοπούς. ∆υστυχώς όμως το μέτρο αυτό
επιβάλλεται και σε βάρος των οχημάτων των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.

23
αυτοκινήτων με οδηγό, εντελώς άκριτα και σε κάθε περίπτωση ελέγχου. Η
διάταξη, που προβλέπει την επιβολή της ως άνω διοικητικής κύρωσης και στις
επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, είναι αυτή της
παραγράφου 4 της ΚΥΑ 50427/2440/2018, η οποία ορίζει, ότι «Για παραβάσεις
των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 της παρούσας απόφασης επιβάλλεται από
την Ελληνική Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή, για τους
χώρους ευθύνης του, στις επιχειρήσεις της περίπτωσης 1 της υποπαραγράφου Η.2.
της παραγράφου Η του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 … διοικητικό πρόστιμο
ύψους οκτακοσίων ευρώ (800 €) και διοικητική κύρωση αφαίρεσης στοιχείων
κυκλοφορίας του αυτοκινήτου (άδεια και πινακίδες κυκλοφορίας) για χρονικό
διάστημα τριάντα (30) ημερών».
Οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, όμως, όπως
προαναφέρθηκε, εξυπηρετούν συγκεκριμένους και πολύ σοβαρούς σκοπούς
δημοσίου συμφέροντος. Καλύπτουν τις μεταφορικές ανάγκες ιδίως των νησιών
και εξυπηρετούν τους τουρίστες και ιδίως τον τουρισμό πολυτελείας. Η αφαίρεση
των πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων μας για 30 έως και 90 ημέρες σε κάθε
έλεγχο, και μάλιστα κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, δεν πλήττει μόνο
οικονομικά τις επιχειρήσεις μας, αλλά κυρίως προσβάλλει το δημόσιο συμφέρον
και δυσφημεί τον ελληνικό τουρισμό, πλήττοντας την εικόνα και τη φήμη της
Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού και ιδίως ως luxury τουριστικού
προορισμού. Και προφανώς αντιβαίνει στη συνταγματική αρχή της
αναλογικότητας, καθώς δεν αποτελεί μέτρο κατάλληλο για την εξυπηρέτηση του
επιδιωκόμενου σκοπού, ενώ υπερβαίνει και το προσήκον μέτρο.
Για το λόγο αυτό άλλωστε, η επιβολή της διοικητικής κύρωσης της
αφαίρεσης των πινακίδων κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
υπάγεται σε συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, που καθορίζονται σε
ειδικές διατάξεις. Συγκεκριμένα:
Σύμφωνα, καταρχήν, με τη διάταξη του άρθρου 29 παρ. 3 του ν.
4530/2018, «Κατ’ εξαίρεση των αναφερομένων στην παράγραφο 8 του άρθρου 103
του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 2696/1999) και των διατάξεων του
προηγούμενου και του άρθρου αυτού, δεν αφαιρούνται οι κρατικές πινακίδες και η
άδεια κυκλοφορίας των πιο κάτω κατηγοριών οχημάτων: α) Οδικών οχημάτων
που ανήκουν στις νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις εκμίσθωσης αυτών, κατά
τη διάρκεια της μίσθωσης».
Ενώ, στη διάταξη του άρθρου 31 παρ. 3 του ίδιου νόμου ορίζεται, ότι «Η
παράγραφος 8 του άρθρου 103 του Κύρωση Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας
αντικαθίσταται ως εξής: “8. Για παραβάσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 4
(πινακίδα Ρ-40), επιβάλλεται το διοικητικό μέτρο της αφαίρεσης της άδειας
κυκλοφορίας μετά των κρατικών πινακίδων του οχήματος για είκοσι (20) ημέρες.
Από το μέτρο αυτό εξαιρούνται τα οδικά οχήματα των περιπτώσεων α ́ και β ́
της παραγράφου 4…”».
Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ρητά, ότι το μέτρο της αφαίρεσης
των πινακίδων κυκλοφορίας δεν εφαρμόζεται σε οχήματα επιχειρήσεων
εκμίσθωσης αυτών, κατά τη διάρκεια της μεταφοράς. ∆υστυχώς, όμως, παρά
τις ως άνω ρητές διατάξεις, η διοικητική κύρωση της αφαίρεσης των πινακίδων
κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, από τα αρμόδια ελεγκτικά
όργανα, επιβάλλεται, σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις, ενώ τα οχήματα αυτά
εκτελούν μεταφορά επιβατών, δηλαδή κατά τη διάρκεια της μίσθωσης, κάτι το
οποίο είναι παράνομο.

24
Για όλους τους παραπάνω λόγους, η συγκεκριμένη διοικητική κύρωση σε
βάρος των οχημάτων των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
θα πρέπει να καταργηθεί ή να προβλεφθεί ότι αυτή θα επιβάλλεται μόνο για
συγκεκριμένους και αυστηρά περιορισμένους λόγους και όχι σε κάθε περίπτωση
διενεργούμενου ελέγχου.
6.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
6.3.1 Τροποποίηση της ΚΥΑ Α 50427/2440/14-9-2018 (ΦΕΚ Β ́ 4535)
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση της παραγράφου 4 της ως άνω ΚΥΑ
(διαγράφονται τα προς διαγραφή σημεία):
«4. Για παραβάσεις των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 της παρούσας
απόφασης επιβάλλεται από την Ελληνική Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα –
Ελληνική Ακτοφυλακή, για τους χώρους ευθύνης του, στις επιχειρήσεις της
περίπτωσης 1 της υποπαραγράφου Η.2. της παραγράφου Η του άρθρου πρώτου του
ν. 4093/2012 … διοικητικό πρόστιμο ύψους οκτακοσίων ευρώ (800 €) και
διοικητική κύρωση αφαίρεσης στοιχείων κυκλοφορίας του αυτοκινήτου (άδεια και
πινακίδες κυκλοφορίας) για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ημερών».
7. Μεταφορά στο Υπουργείο Τουρισμού (Π.Υ.Τ.) της αρμοδιότητας επιβολής
διοικητικών κυρώσεων και προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
7.1 Περιγραφή του προβλήματος
Όπως προαναφέρθηκε, οι επιχειρήσεις μας δραστηριοποιούνται στον τομέα
του τουρισμού και εξυπηρετούν πρωτίστως τον ελληνικό τουρισμό και τους
τουρίστες. Παρέχονται δε από τουριστικά γραφεία και γραφεία ενοικιάσεως
αυτοκινήτων, δηλαδή από επιχειρήσεις, οι οποίες, σύμφωνα με την ισχύουσα
νομοθεσία, χαρακτηρίζονται ως τουριστικές επιχειρήσεις.
Κατά συνέπεια, η αρμοδιότητα της επιβολής διοικητικών κυρώσεων σε
βάρος των επιχειρήσεων μας θα πρέπει να μεταφερθεί στις αρμόδιες Υπηρεσίες
του Υπουργείου Τουρισμού (Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού), οι οποίες εκ
του νόμου είναι αρμόδιες για τον έλεγχο των επιχειρήσεων μας.
Τα δε όργανα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του
Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής θα πρέπει να έχουν μόνο την
αρμοδιότητα διαπίστωσης των παραβάσεων, και οι σχετικές εκθέσεις τους θα
πρέπει να διαβιβάζονται στις ως άνω Υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού, για
την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
7.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού και εξυπηρετούν πρωτίστως τον
ελληνικό τουρισμό και τους τουρίστες. Σύμφωνα δε με τη διάταξη της περίπτωσης
1, της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012, οι υπηρεσίες εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό παρέχονται

25
από τα τουριστικά γραφεία και τα γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων, όπως
ορίζονται στις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 2 του ν. 2160/1993. Παρέχονται,
δηλαδή, από επιχειρήσεις, οι οποίες, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία,
χαρακτηρίζονται ως τουριστικές επιχειρήσεις.
Πράγματι, το άρθρο 2 του ν. 2160/1993, έχει τον τίτλο «Τουριστικές
επιχειρήσεις». Στην παράγραφο 4 του άρθρου αυτού δίνεται ο ορισμός των
τουριστικών γραφείων. Συγκεκριμένα, ορίζεται, ότι «Τουριστικά είναι τα γραφεία
κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 393/1976 (ΦΕΚ 199 Α ́)». Ενώ στην 5 του
ίδιου άρθρου δίνεται ο ορισμός των γραφείων ενοικιάσεως αυτοκινήτων.
Συγκεκριμένα, ορίζεται, ότι «Γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων είναι επιχειρήσεις
ολικής μίσθωσης ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων των οποίων οι όροι και
προϋποθέσεις συστάσεως και λειτουργίας ορίζονται στην απόφαση αριθ.
532253/26-2.8.1976 (ΦΕΚ 1001 Β ́). Οι ανωτέρω επιχειρήσεις εντάσσονται στις
τουριστικές επιχειρήσεις κατά την έννοια του άρθρου 1 του β.δ. 436/1961 (ΦΕΚ
111 Α ́)».
Αντίστοιχη είναι και η διάταξη του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, η οποία
έχει τον τίτλο «Τουριστικές επιχειρήσεις». Πράγματι, σύμφωνα με την παράγραφο
1 της ως άνω διατάξεως, «Ως τουριστικές επιχειρήσεις ορίζονται οι επιχειρήσεις
που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού και είναι οι εξής: …
γ. Τουριστικά γραφεία
δ. Γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων».
Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με
οδηγό, αποτελούν τουριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες παρέχονται από
επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού και
συγκεκριμένα από τα τουριστικά γραφεία και τα γραφεία ενοικιάσεως
αυτοκινήτων. Για το λόγο αυτό, η αρμοδιότητα της επιβολής διοικητικών
κυρώσεων και προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτων με οδηγό ανήκει (και ως εκ τούτου θα πρέπει να μεταφερθεί) στις
αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού (Περιφερειακές Υπηρεσίες
Τουρισμού), οι οποίες εκ του νόμου είναι αρμόδιες για τον έλεγχο των
επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό και για τη χορήγηση της
σχετικής βεβαίωσης συνδρομής των νόμιμων προϋποθέσεων (ΒΣΝΠ) για την
άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 5 της υπ’ αριθμ. 15732/13-11-2012
κοινής απόφασης των Υπουργών ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής
∆ιακυβέρνησης, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών και Μεταφορών
και Τουρισμού (ΦΕΚ Β ́ 3053/18-11-2012), με την οποία τέθηκαν οι ειδικότεροι
όροι και προϋποθέσεις για την εκμίσθωση επιβατηγών ιδιωτικής χρήσης
αυτοκινήτων με οδηγό από τουριστικά γραφεία και γραφεία ενοικιάσεως
αυτοκινήτων, «Οι επιχειρήσεις τουριστικών γραφείων και οι επιχειρήσεις
ενοικιάσεως αυτοκινήτων δύνανται να εκμισθώνουν επιβατηγά ιδιωτικής χρήσης
αυτοκίνητα με οδηγό κατά τις διατάξεις της παρούσας, εφ’ όσον υποβάλουν στην
οικεία Π.Υ.Τ. του Ε.Ο.Τ. …» τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά. Περαιτέρω
ορίζεται, ότι «Εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την υποβολή του
συνόλου των ανωτέρω δικαιολογητικών, η οικεία Π.Υ.Τ. του Ε.Ο.Τ. χορηγεί στις
επιχειρήσεις τουριστικών γραφείων και ενοικιάσεως αυτοκινήτων βεβαίωση
συνδρομής των νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση της δραστηριότητας της
περ. 1 της υπο-παρ. Η2 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012…».

26
Θα πρέπει λοιπόν να τροποποιηθεί άμεσα το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο
επιβολής διοικητικών κυρώσεων και προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό και να προβλεφθεί, ότι τα όργανα του
Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Ναυτιλίας και
Νησιωτικής Πολιτικής θα έχουν μόνο την αρμοδιότητα διαπίστωσης των
παραβάσεων, και οι σχετικές εκθέσεις τους θα διαβιβάζονται στις ως άνω
Υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού, για την επιβολή των προβλεπόμενων
διοικητικών κυρώσεων.
Αυτό ορίζεται ρητά στο τελευταίο εδάφιο της διάταξης της περίπτωσης 5Α
της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012, για τα διοικητικά πρόστιμα που προβλέπονται στην εν λόγω διάταξη.
Ειδικότερα, ορίζεται, ότι «Οι έλεγχοι για τη διαπίστωση παραβάσεων και η επιβολή
κυρώσεων διενεργούνται κατά το λόγο αρμοδιότητάς τους, από τις αδειοδοτούσες
υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού, τις ∆ιευθύνσεις Μεταφορών της Περιφέρειας,
την Τροχαία, το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή, το Σώμα Επιθεωρητών
Ελεγκτών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και τις αρμόδιες υπηρεσίες
της Γενικής Γραμματείας Μεταφορών. Οι εκθέσεις διαπίστωσης των παραβάσεων
διαβιβάζονται στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού για την επιβολή
των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων».
Αντίστοιχη διάταξη θα πρέπει να προβλεφθεί και για την περίπτωση 6 της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012,
καθώς και σε κάθε άλλη διάταξη που προβλέπει την επιβολή διοικητικών
κυρώσεων και προστίμων σε βάρος των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτων με οδηγό, ούτως ώστε η συνολική αρμοδιότητα για την επιβολή
τους να μεταφερθεί στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού.
7.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
7.3.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη προσθήκη εδαφίου στο τέλος της περίπτωσης 6,
της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012:
«Στο τέλος της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του
άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 προστίθεται εδάφιο ως εξής: “Οι έλεγχοι για τη
διαπίστωση παραβάσεων διενεργούνται κατά το λόγο αρμοδιότητάς τους, από τις
αδειοδοτούσες υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού, τις ∆ιευθύνσεις Μεταφορών
της Περιφέρειας, την Τροχαία, το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή, το Σώμα
Επιθεωρητών Ελεγκτών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και τις
αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Μεταφορών. Οι εκθέσεις διαπίστωσης
των παραβάσεων διαβιβάζονται στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Τουρισμού
για την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων. Κάθε άλλη αντίθετη
διάταξη, που προβλέπει την επιβολή διοικητικών κυρώσεων και προστίμων, σε
βάρος επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, από άλλα διοικητικά
όργανα, πλην των ως άνω αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Τουρισμού,
καταργείται”».

27
8. Επέκταση του μέγιστου χρόνου κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με
οδηγό
8.1 Περιγραφή του προβλήματος
Ο μέγιστος χρόνος κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό ορίζεται
από το νόμο στα 10 έτη από την ημερομηνία της πρώτης άδειας κυκλοφορίας
τους.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων
με οδηγό να υποχρεώνονται να ανανεώνουν τακτικά το στόλο των αυτοκινήτων
τους, κάτι που προσαυξάνει υπέρμετρα το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων
του κλάδου μας.
Για το λόγο αυτό, ο μέγιστος χρόνος κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων
με οδηγό θα πρέπει να επεκταθεί στα 14 έτη από την ημερομηνία της πρώτης
άδειας κυκλοφορίας τους, όπως ισχύει για τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα χωρίς
οδηγό.
8.2 Συνοπτική νομική τεκμηρίωση
Ο μέγιστος χρόνος κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό
καθορίζεται στο εδάφιο γ ́ της περίπτωσης 3 της υποπαραγράφου Η2, της
παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, όπως αντικαταστάθηκε με
το άρθρο 138 παρ. 3 του ν. 4764/2020. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, «3. Τα
επιβατηγά ιδιωτικής χρήσης οχήματα που εκμισθώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις
της περίπτωσης 1, φέρουν τα εξής χαρακτηριστικά: … γ) Έχουν μέγιστο χρόνο
κυκλοφορίας τα δέκα (10) έτη από την ημερομηνία της πρώτης άδειας κυκλοφορίας
τους, εφόσον αυτή δεν διαφέρει από την ημερομηνία κατασκευής τους πάνω από ένα
(1) έτος, και για τα ανοικτού τύπου τα δώδεκα (12) έτη».
Ο μέγιστος χρόνος κυκλοφορίας των προς εκμίσθωση επιβατηγών
αυτοκινήτων Ι.Χ. χωρίς οδηγό καθορίζεται στο άρθρο 9 παρ. 3 της ΚΥΑ
16597/29-12-2010 (ΦΕΚ Β ́ 2156), όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1
της ΚΥΑ 125936/21-4-2022 (ΦΕΚ Β ́ 2149). Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, «Ως
χρόνος κυκλοφορίας των προς εκμίσθωση επιβατηγών αυτοκινήτων Ι.Χ., των από
κατασκευής ανοικτού τύπου, των αυτοκινούμενων τροχόσπιτων και των
τεθωρακισμένων αυτοκινήτων ορίζεται τα δεκατέσσερα (14) έτη από το έτος
έκδοσης της πρώτης άδειας κυκλοφορίας αυτών, με χρονική στιγμή απόσυρσης την
τελευταία ημέρα του ημερολογιακού έτους κατά το οποίο εκπνέει η ανωτέρω
προθεσμία».
Επειδή δεν υπάρχει κανένας λόγος δημοσίου συμφέροντος, ο οποίος να
δικαιολογεί αυτή τη διαφοροποίηση ανάμεσα στα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα με
οδηγό και χωρίς οδηγό, θα πρέπει και ο μέγιστος χρόνος κυκλοφορίας των Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτων με οδηγό να επεκταθεί στα 14 έτη από την ημερομηνία της πρώτης
άδειας κυκλοφορίας τους, όπως ισχύει για τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα χωρίς
οδηγό.

28

8.3 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
8.3.1 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη τροποποίηση του εδαφίου γ ́ της περίπτωσης 3,
της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012 (οι προτεινόμενες αλλαγές παρατίθενται με κόκκινο χρώμα):
«3. Τα επιβατηγά ιδιωτικής χρήσης οχήματα που εκμισθώνονται σύμφωνα με τις
διατάξεις της περίπτωσης 1, φέρουν τα εξής χαρακτηριστικά: … γ) Έχουν μέγιστο
χρόνο κυκλοφορίας τα δεκατέσσερα (14) έτη από την ημερομηνία της πρώτης άδειας
κυκλοφορίας τους, εφόσον αυτή δεν διαφέρει από την ημερομηνία κατασκευής τους
πάνω από ένα (1) έτος. Το ίδιο ισχύει και για τα ανοικτού τύπου οχήματα».
9. Περιορισμός του ελέγχου μόνο στο όχημα, στον οδηγό του οχήματος και
στα απαραίτητα έγγραφα και όχι και στους μεταφερόμενους επιβάτες
(τουρίστες)
9.1 Περιγραφή του προβλήματος
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο έχει προκαλέσει
τεράστια προβλήματα στους τουρίστες και δυσφημεί διεθνώς τον ελληνικό
τουρισμό. Κατά τους ελέγχους στα οχήματά μας, που διενεργούνται στα πιο
τουριστικά νησιά της χώρας μας, παρατηρούνται πολλά φαινόμενα απαράδεκτης
αντιμετώπισης των μεταφερόμενων τουριστών από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα.
Συγκεκριμένα, οι επιβάτες (τουρίστες) «ανακρίνονται» από τα ελεγκτικά όργανα
για να μάθουν, το πως έκλεισαν τη συγκεκριμένη μεταφορά, πότε την έκλεισαν,
πόσα χρήματα πλήρωσαν κλπ. Οι «ανακρίσεις» αυτές γίνονται ακόμα και σε
ανήλικους επιβάτες (εφήβους), με αποτέλεσμα τα παιδιά να τρομοκρατούνται
όπως είναι φυσικό. Ενώ στη συνέχεια «ανακρίνονται» τηλεφωνικά και οι γονείς
τους, οι οποίοι αναστατώνονται δίχως λόγο στις διακοπές τους. Και όχι μόνο
αυτό. Σε πολλές περιπτώσεις τα ελεγκτικά όργανα αφαιρούν τα κινητά τηλέφωνα
των μεταφερόμενων επιβατών (τουριστών), ψάχνοντας σε αυτά για να βρουν
στοιχεία και λεπτομέρειες για τη συγκεκριμένη μεταφορά (σας παραθέτουμε
σχετικό δημοσίευμα του traveldailynews.gr).4
Πρόκειται για εντελώς απαράδεκτα φαινόμενα, τα οποία δίνουν την εικόνα
μιας τριτοκοσμικής χώρας και όχι μιας χώρας που διαθέτει το 5ο ισχυρότερο
brand name στον παγκόσμιο τουρισμό. Μία εικόνα που έχει διαδοθεί σε όλο τον
κόσμο μέσω των social media και των διεθνών πλατφορμών που παρέχουν τη
δυνατότητα αξιολόγησης υπηρεσιών (όπως π.χ. το Tripadvisor) και προκαλεί
τεράστια ζημιά, όχι μόνο στις επιχειρήσεις μας, αλλά κυρίως στον ελληνικό
τουρισμό, πλήττοντας την εικόνα και τη φήμη της Ελλάδας ως τουριστικού
προορισμού. ∆ημιουργώντας έτσι τεράστια προσκόμματα στην προσπάθεια
ανάδειξης και καθιέρωσης της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού
πολυτελείας. Πρόκειται για εντελώς απαράδεκτα φαινόμενα, τα οποία θα πρέπει

4

https://www.traveldailynews.gr/toyristiki-politiki/nomothesia/theloyme-i-den-theloyme-toyrismo-
polyteleias-giati-tote-katatrechoyme-toys-epaggelmaties-poy-exypiretoyn-ton-toyrismo-polyteleias

29
να φροντίσετε να σταματήσουν άμεσα, προβλέποντας νομοθετικά ακόμα και
πειθαρχικές κυρώσεις σε βάρος των υπαίτιων ελεγκτικών οργάνων.
9.2 Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου
9.2.1 Έκδοση σχετικής ερμηνευτικής εγκυκλίου
Θα πρέπει καταρχήν να εκδοθεί σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος προς τα
αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του
Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με την οποία να δίνονται ρητές
εντολές προς τα ελεγκτικά όργανα για τη διενέργεια των ελέγχων στα οχήματά
μας, με τη ρητή επισήμανση, ότι ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να περιορίζεται μόνο
στο όχημα, στον οδηγό του οχήματος και στα απαραίτητα έγγραφα και όχι και
στους μεταφερόμενους επιβάτες (τουρίστες).
9.2.2 Τροποποίηση του ν. 4093/2012
Προτείνεται η ακόλουθη προσθήκη εδαφίου στο τέλος της περίπτωσης 6,
της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν.
4093/2012:
«Στο τέλος της περίπτωσης 6, της υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του
άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 προστίθεται εδάφιο ως εξής: “Οι έλεγχοι για τη
διαπίστωση παραβάσεων διενεργούνται μόνο στο όχημα, στον οδηγό του οχήματος
και στα απαραίτητα έγγραφα και όχι στους μεταφερόμενους επιβάτες. Η παραβίαση
της διάταξης αυτής από τα ελεγκτικά όργανα επιφέρει τις πειθαρχικές κυρώσεις του
άρθρου”» (θα πρέπει να καθοριστούν αρμοδίως οι επιβαλλόμενες πειθαρχικές
κυρώσεις).

30

ΜΕΡΟΣ Γ ́ – ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Πέρα από τις ως άνω προτάσεις, οι οποίες αφορούν σε επείγουσες αλλαγές
που θα πρέπει γίνουν άμεσα στο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτων με οδηγό, θα πρέπει να εξεταστεί και να εξορθολογιστεί το
γενικότερο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων μας.
Για το σκοπό αυτό προτείνεται να συσταθεί μία ομάδα εργασίας, με τη
συμμετοχή προσώπων από όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, εκπροσώπων των
επιχειρήσεων μας, καθώς και ιδιωτών νομικών και εμπειρογνωμόνων, με
εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στα συγκεκριμένα αντικείμενα, η οποία θα
αναλάβει να προτείνει και να καταρτίσει ένα νέο θεσμικό κανονιστικό πλαίσιο
για την παροχή των υπηρεσιών εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, με
βάση τα διεθνή πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν σε άλλες
τουριστικές χώρες. Ένα κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο θα είναι συγκεντρωμένο σε
ένα μόνο νομοθέτημα και όχι σε διάσπαρτες νομοθετικές διατάξεις όπως είναι
σήμερα, και το οποίο θα είναι απλό, ξεκάθαρο και λειτουργικό και δεν θα αφήνει
ούτε περιθώρια παρερμηνειών, αλλά ούτε και περιθώρια αυθαίρετης
αντιμετώπισης των επιχειρήσεων μας από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα.
Η προτεινόμενη ομάδα εργασίας θα αναλάβει ιδίως να επανεξετάσει το
σύνολο των περιορισμών σε βάρος των επιχειρήσεων μας, που προβλέπονται από
το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, οι οποίοι είναι τουλάχιστον παρωχημένοι και στις
περισσότερες περιπτώσεις αντισυνταγματικοί, καθώς προσβάλλουν κατάφωρα την
οικονομική και επιχειρηματική μας ελευθερία και οδηγούν στην επιβολή
εξοντωτικών διοικητικών προστίμων και κυρώσεων, που υπερβαίνουν κάθε μέτρο
και προσβάλλουν τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας. Οι περιορισμοί
αυτοί δεν εξυπηρετούν σήμερα κανέναν απολύτως σκοπό δημοσίου συμφέροντος.
Αντιθέτως, έχουν θεσπιστεί αποκλειστικά και μόνο για την εξυπηρέτηση
συντεχνιακών συμφερόντων συγκεκριμένης επαγγελματικής ομάδας. Λειτουργούν
δε αποτρεπτικά και καθιστούν ιδιαιτέρως δυσχερή έως και απαγορευτική την
άσκηση της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας. Κάτι που προφανώς αντιβαίνει,
όχι μόνο στο Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρα 5 παρ. 1, 25 παρ. 1 και 106 παρ. 2) και
στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρα 49 και 56 ΣΛΕΕ), αλλά και στο ίδιο
το δημόσιο συμφέρον (της προώθησης και ανάπτυξης του τουρισμού), προς
βλάβη του ελληνικού τουρισμού και της εθνικής οικονομίας.
Από το σύνολο των ως άνω περιορισμών, ιδιαίτερη αναφορά στο παρόν
υπόμνημα θα γίνει σε δύο εξ αυτών, στην ελάχιστη χρονική διάρκεια της
σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό και στο ελάχιστο μίσθωμα,
η κατάργηση των οποίων είναι επιβεβλημένη, καθώς αποτελούν παρωχημένους
περιορισμούς, οι οποίοι δεν εξυπηρετούν σήμερα κανέναν απολύτως σκοπό
δημοσίου συμφέροντος. Ειδικότερα:
1. Σταδιακή κατάργηση της ελάχιστης χρονικής διάρκειας της σύμβασης
εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με οδηγό
Η ελάχιστη χρονική διάρκεια της σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό, προβλέπεται στη διάταξη της περίπτωσης 1, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012,
όπως ισχύει σήμερα, η οποία ορίζει ότι: «Επιτρέπεται στα τουριστικά γραφεία και
στα γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων, όπως ορίζονται στις παραγράφους 4 και 5

31
του άρθρου 2 του ν. 2160/1993 … η ολική εκμίσθωση με οδηγό μέσω
προκρατήσεως με αντίστοιχη σύμβαση ελάχιστης διάρκειας τριών (3) ωρών,
Επιβατηγών Ιδιωτικής Χρήσης (Ε.Ι.Χ.) αυτοκινήτων απαγορευομένης της
μεταφοράς επιβατών με κόμιστρο με τα αυτοκίνητα αυτά. Στα ιδιόκτητα μεταφορικά
μέσα περιλαμβάνονται επίσης τα κάθε είδους τροχοφόρα επιβατηγά οχήματα τύπου
mini bus έως εννέα (9) θέσεων, συμπεριλαμβανομένης της θέσης του οδηγού.
Ειδικά για τα νησιά της χώρας, πλην της Κρήτης και της Εύβοιας, και για την
περίοδο από την 1η Απριλίου έως και την 31η Οκτωβρίου κάθε έτους, η
ελάχιστη διάρκεια της σύμβασης ολικής εκμίσθωσης με οδηγό μέσω
προκρατήσεως ορίζεται σε μισή ώρα».
Η ως άνω διάταξη, που προβλέπει την ελάχιστη χρονική διάρκεια για τις
συμβάσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, εγείρει προφανώς ζητήματα
αντισυνταγματικότητας. Καταρχήν, για παραβίαση της συνταγματικής αρχής της
ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος), που ορίζει ότι «Οι Έλληνες είναι ίσοι
ενώπιον του νόμου», όσον αφορά στη διαφοροποίηση της Κρήτης (και της
Εύβοιας) από τα υπόλοιπα νησιά. Αλλά και γενικότερα, ο ως άνω περιορισμός της
ελάχιστης χρονικής διάρκειας αντιβαίνει, τόσο στο Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρα 5
παρ. 1, 25 παρ. 1 και 106 παρ. 2) όσο και στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(άρθρα 49 και 56 ΣΛΕΕ).
Για τους λόγους αυτούς, προτείνουμε τον ακόλουθο οδικό χάρτη για την
πλήρη κατάργηση του συγκεκριμένου περιορισμού:
Σε πρώτη φάση, δηλαδή άμεσα, προτείνουμε το καθεστώς που ισχύει στα
υπόλοιπα νησιά, αναφορικά με την ελάχιστη χρονική διάρκεια της σύμβασης
ολικής εκμίσθωσης με οδηγό μέσω προκρατήσεως, να επεκταθεί, για λόγους
ισότητας, και στην Κρήτη και την Εύβοια.
Σε δεύτερη φάση, δηλαδή μέχρι την έναρξη της τουριστικής περιόδου του
2025, προτείνουμε το καθεστώς που ισχύει σήμερα στα νησιά (πλην Κρήτης και
Εύβοιας) για την περίοδο από την 1η Απριλίου έως και την 31η Οκτωβρίου κάθε
έτους, να επεκταθεί στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας και καθ’ όλη τη
διάρκεια του έτους. ∆ηλαδή, η ελάχιστη χρονική διάρκεια της σύμβασης ολικής
εκμίσθωσης με οδηγό μέσω προκρατήσεως να οριστεί γενικά σε μισή ώρα για
όλη την επικράτεια και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Και σε τρίτη φάση, δηλαδή μέχρι το τέλος της θητείας της παρούσας
κυβέρνησης, να καταργηθεί πλήρως η ελάχιστη χρονική διάρκεια της σύμβασης
ολικής εκμίσθωσης με οδηγό μέσω προκρατήσεως.
2. Κατάργηση του ελάχιστου μισθώματος της σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου με οδηγό
Το ελάχιστο μίσθωμα της σύμβασης εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου με
οδηγό δεν υπήρχε στο αρχικό κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων
μας. Προβλέφθηκε για πρώτη φορά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με το
άρθρο 106 του ν. 4530/2018, με το οποίο προστέθηκε στην περίπτωση 4 της
υποπαραγράφου Η2 της παραγράφου Η του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, η
φράση «το ελάχιστο μίσθωμα». Το άρθρο αυτό εισήχθη με τη βουλευτική
τροπολογία 1519/16 (από βουλευτές της Χρυσής Αυγής και του ΣΥΡΙΖΑ), η
οποία έγινε αποδεκτή από τον τότε Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χ.
Σπίρτζη. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της Βουλής, της Συνεδρίασης της 22-

32
3-2018, σύμφωνα με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ηλία Καματερό, πρόκειται για
μέτρο «που κλείνει δρόμους όσον αφορά τη φοροδιαφυγή και την υποκλοπή έργου
άλλων επιχειρηματιών» (σελ. 96). Ενώ σύμφωνα με το βουλευτή της Χρυσής
Αυγής Ιωάννη Σαχινίδη, «Είμαστε θετικοί στο ότι εισακούστηκε μια πρόταση της
Χρυσής Αυγής. Αφορά την τροπολογία με γενικό αριθμό 1519 και ειδικό αριθμό 16.
Θα την υπερψηφίσουμε, γιατί ήταν άλλωστε πρόταση δική μας αυτή. Είμαστε
ευχαριστημένοι που την αποδέχτηκε ο κύριος Υπουργός» (σελ. 42).
Σύμφωνα, λοιπόν, με την ως άνω περίπτωση 4, της υποπαραγράφου Η2
της παραγράφου Η του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, όπως ισχύει σήμερα,
«Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών,
Μεταφορών και ∆ικτύων και Τουρισμού ορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις
σύστασης και λειτουργίας των επιχειρήσεων της περίπτωσης 1 ως προς την άσκηση
της δραστηριότητας αυτής, τα προσόντα των οδηγών, το ελάχιστο μίσθωμα καθώς
και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος».
Ακολούθως, με τις ΚΥΑ 30116/1324/2019 (ΦΕΚ Β ́ 1550),
61583/2723/2019 (ΦΕΚ Β ́ 3377) και 2546/1683/2020 (ΦΕΚ Β ́ 2200) των ως
άνω Υπουργείων (μεταξύ των οποίων και το Υπουργείο σας), το ελάχιστο
μίσθωμα προσδιορίστηκε τελικά σε 36 ευρώ για όλα τα νησιά πλην της Κρήτης
και της Εύβοιας και σε 82 ευρώ για την Κρήτη, την Εύβοια και την ηπειρωτική
Ελλάδα. Ειδικότερα, σύμφωνα με την ισχύουσα σήμερα διάταξη της ως άνω
ΚΥΑ, «καθορίζεται … το ελάχιστο τίμημα της μίσθωσης για τα Επιβατηγά
Ιδιωτικής Χρήσης (Ε.Ι.Χ.) αυτοκίνητα που εκμισθώνονται, με οδηγό, ολικώς μέσω
προκρατήσεως με αντίστοιχη σύμβαση ελάχιστης διάρκειας τριών (3) ωρών στα
ογδόντα δύο ευρώ (82 €). Αντιστοίχως, το ελάχιστο τίμημα της μίσθωσης με
σύμβαση ελάχιστης διάρκειας τριάντα λεπτών (30 ́), ορίζεται στα τριάντα έξι
ευρώ (36 €)».
Οι ως άνω διατάξεις, που προβλέπουν το ελάχιστο μίσθωμα για τις
συμβάσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, εγείρουν προφανώς
ζητήματα αντισυνταγματικότητας. Καταρχήν, για παραβίαση της συνταγματικής
αρχής της ισότητας (άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος), που ορίζει ότι «Οι
Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου», όσον αφορά στη διαφοροποίηση της
Κρήτης (και της Εύβοιας) από τα υπόλοιπα νησιά. Αλλά και γενικότερα, ο ως άνω
περιορισμός του ελάχιστου μισθώματος αντιβαίνει, τόσο στο Ελληνικό Σύνταγμα
(άρθρα 5 παρ. 1, 25 παρ. 1 και 106 παρ. 2) όσο και στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής
Ένωσης (άρθρα 49 και 56 ΣΛΕΕ).
Για τους λόγους αυτούς, προτείνουμε τον ακόλουθο οδικό χάρτη για την
πλήρη κατάργηση του συγκεκριμένου περιορισμού:
Σε πρώτη φάση, δηλαδή άμεσα, προτείνουμε το καθεστώς που ισχύει στα
υπόλοιπα νησιά, αναφορικά με το ελάχιστο μίσθωμα, να επεκταθεί, για λόγους
ισότητας, και στην Κρήτη και την Εύβοια.
Και σε δεύτερη φάση, δηλαδή μέχρι την έναρξη της τουριστικής περιόδου
του 2025, προτείνουμε να καταργηθεί πλήρως το ελάχιστο μίσθωμα της σύμβασης
ολικής εκμίσθωσης με οδηγό μέσω προκρατήσεως και να επανέλθουμε στο
καθεστώς που ίσχυε προ του έτους 2018, όταν και θεσπίστηκε για πρώτη φορά το
ελάχιστο μίσθωμα.

33

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

Τελική πρόταση τροποποίησης της ΚΥΑ Α 50427/2440/14-9-2018
Παρατίθεται το κείμενο της διάταξης της παραγράφου 2 ως άνω ΚΥΑ, με
ενσωματωμένες όλες τις προτεινόμενες με το παρόν τροποποιήσεις:
«2. Εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου και για την εκτέλεση του
μεταφορικού έργου της ανωτέρω παραγράφου, ο οδηγός πρέπει να φέρει αντίγραφο
της έγγραφης σύμβασης που η επιχείρηση συνάπτει με τον μισθωτή και στην οποία
περιλαμβάνονται υποχρεωτικώς:
α. Σε περίπτωση μισθωτή φυσικού προσώπου:
i. Τα στοιχεία του εκμισθωτή.
ii. Το ονοματεπώνυμο του μισθωτή, ή του επιβάτη ή του επικεφαλής των επιβατών,
στην περίπτωση που ο μισθωτής δεν επιβαίνει στο όχημα.
iii. Το ονοματεπώνυμο του οδηγού.
iv. Το τίμημα της μίσθωσης.
ν. Ο αριθμός κυκλοφορίας και η μάρκα-τύπος του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ.
αυτοκινήτου.
vi. Η ημερομηνία και η ώρα κατάρτισής της.
νii. Η ημερομηνία, η ώρα έναρξης και η ώρα λήξης της μίσθωσης.
viii. Το σημείο επιβίβασης του μισθωτή.
Στην ως άνω έγγραφη σύμβαση δύναται να καταγράφεται και το σημείο αποβίβασης
του μισθωτή, εφόσον αυτό δηλωθεί εκ των προτέρων στην επιχείρηση.
β. Σε περίπτωση μισθωτή νομικού προσώπου:
Στην περίπτωση που μισθωτής είναι νομικό πρόσωπο ή τουριστικό γραφείο,
εγχώριο ή αλλοδαπό, τότε στα στοιχεία του μισθωτή (στοιχείο ii) αναγράφεται η
επωνυμία και ο Α.Φ.Μ. του και συμπληρώνεται το σημείο επιβίβασης του επιβάτη ή
του επικεφαλής των επιβατών στο στοιχείο (ix), καθώς και το σημείο αποβίβασής
τους, εφόσον αυτό έχει δηλωθεί εκ των προτέρων και καταγράφεται στη σύμβαση.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που μισθωτής είναι φυσικό πρόσωπο που δεν
επιβαίνει στο όχημα.
Επιπλέον, σε περίπτωση που η μεταφορά επιβατών εκτελείται στο πλαίσιο έγγραφης
συμφωνίας μακροχρόνιας διάρκειας με νομικό πρόσωπο ή τουριστικό γραφείο,
εγχώριο ή αλλοδαπό, τότε εντός του εκμισθωμένου Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου, ο οδηγός
πρέπει να φέρει αντίγραφο της ως άνω έγγραφης σύμβασης».

34

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

Τελική πρόταση τροποποίησης του ν. 4093/2012

Παρατίθεται το κείμενο της διάταξης της περίπτωσης 1, της
υποπαραγράφου Η2, της παραγράφου Η, του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, με
ενσωματωμένες όλες τις προτεινόμενες με το παρόν τροποποιήσεις (πλην αυτής
της πλήρους κατάργησης της ελάχιστης χρονικής διάρκειας της σύμβασης
μισθώσεως):
«Επιτρέπεται στα τουριστικά γραφεία και στα γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων,
όπως ορίζονται στις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 2 του ν. 2160/1993 … η
ολική εκμίσθωση με οδηγό μέσω προκρατήσεως με αντίστοιχη σύμβαση ελάχιστης
διάρκειας μισής ώρας, Επιβατηγών Ιδιωτικής Χρήσης (Ε.Ι.Χ.) αυτοκινήτων
απαγορευομένης της μεταφοράς επιβατών με κόμιστρο με τα αυτοκίνητα αυτά. ∆εν
δύναται να θεωρηθεί ότι συντρέχει περίπτωση απαγορευμένης μεταφοράς επιβατών
με κόμιστρο, εκ μόνου του λόγου ότι στη σύμβαση ολικής εκμίσθωσης με οδηγό
καταγράφεται το σημείο αποβίβασης του μισθωτή. Στα ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα
περιλαμβάνονται επίσης τα κάθε είδους τροχοφόρα επιβατηγά οχήματα τύπου mini
bus έως εννέα (9) θέσεων, συμπεριλαμβανομένης της θέσης του οδηγού».

35
Τέλος, θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για το ενδιαφέρον σας και
προσδοκούμε στις άμεσες ενέργειές σας, για την υλοποίηση των προτάσεων μας
και για τις αναγκαίες αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν άμεσα στο κανονιστικό
πλαίσιο λειτουργίας των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό. Και δεσμευόμαστε από
την πλευρά μας να συνεχίσουμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για την
εξυπηρέτηση των τουριστών και για την προώθηση του ελληνικού τουρισμού.
Παραμένουμε δε στη διάθεσή σας, τόσο εμείς όσο και ο νομικός μας
σύμβουλος, για οποιαδήποτε συνδρομή μας ζητηθεί.

Με εκτίμηση,

Μαρίνος Μικάλεφ Κώστας Ιωαννίδης
Μέλη της προσωρινής διοίκησης της υπό σύσταση Ομοσπονδίας

∆ρ. Ιωάννης Α. Γκιτσάκης
∆ικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
∆ιδάκτωρ ∆ιοικητικού ∆ικαίου
Νομικός σύμβουλος της υπό σύσταση Ομοσπονδίας

Δρ. ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΓΚΙΤΣΑΚΗΣ
ΔIKHΓOPOΣ ΠΑΡ’ ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ
(A.M. Δ.Σ.Θ. 5227)
ΑΙΣΩΠΟΥ 9 – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – Τ.Κ. 54627
THΛ.: 2310 550920
Κινητό: 6945 504059
e-mail: gitsakisLaw@gmail.com